Davos – O zero – sum κόσμος. Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΙΩΑΚΕΙΜΙΔΗ

Η φετινή συνάντηση του Νταβός  ολοκληρώθηκε την περασμένη Παρασκευή με ένα «λυγμό». Ο κόσμος του Νταβός, δηλαδή όλοι οι εκφραστές του υψηλού καπιταλισμού και παγκοσμιοποίησης αναστοχάζεται.

Αναστοχάζεται διαπιστώνοντας ότι η παγκοσμιοποίηση ως αλληλεξάρτηση απέτυχε. Οι προσδοκίες ήταν πολύ συγκεκριμένες: η διαδικασία θα λειτουργούσε ως καταλύτης για την επίτευξη ειρήνης, σταθερότητας, συνεργασίας και τελικά δημοκρατίας σε παγκόσμια κλίμακα. Μια έκφραση του «τέλους της ιστορίας».

Στην Ευρωπαϊκή ήπειρο η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και ιδιαίτερα η Γερμανία είχαν ενστερνισθεί απόλυτα τη θέση αυτή. Το δόγμα του Βερολίνου ήταν «ειρήνη μέσω του εμπορίου» σε ότι αφορά ειδικότερα τις σχέσεις με τη Ρωσία. Την ίδια περίπου προσέγγιση είχε η ΕΕ σχετικά με την Κίνα και άλλες αναδυόμενες οικονομικές δυνάμεις. Η αλληλεξάρτηση, οικονομική, πολιτική, επικοινωνιακή, είχε κατά κάποιο τρόπο θεωρηθεί ως «ο αυτόματος πιλότος» – διαδικασία που θα επέτρεπε να ξεπεράσουμε τα προβλήματα των διακρατικών συγκρούσεων, εξάλειψης της φτώχειας, ανισοτήτων και τελικά της πολιτικής καταπίεσης με την επικράτηση των φιλελεύθερων αξιών και δημοκρατίας. Και η ετήσια συνάντηση στις χιονισμένες Άλπεις υπογράμμιζε ακριβώς αυτές τις αρετές της αλληλεξάρτησης – παγκοσμιοποίησης. Όχι εφέτος. Γιατί ο μύθος αυτός κατέρρευσε πρώτα απ’ όλα με το «βρόντο» του πολέμου στην Ουκρανία, της πρώτης μαζικής σύγκρουσης στην Ευρωπαϊκή ήπειρο μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.

Η αλληλεξάρτηση (ενεργειακή, κλπ.) δεν στάθηκε ικανή να σταματήσει τη Ρωσία από το να εισβάλει στη γειτονική της χώρα με στόχο να την καταλάβει πλήρως (αν και αποτυγχάνει). Παράλληλα η ετήσια έκθεση του Davos Forum (Risk Report – 2023) διαπιστώνει ότι ο πλανήτης έχει μπει σε «περίοδο συγκρουσιακή» με πολλαπλά ρίσκα και απειλές που υπονομεύουν την παγκόσμια ειρήνη και σταθερότητα. Οι πιθανότητες για σύγκρουση αυξάνονται σε όλα τα επίπεδα και με όλες τις δυνάμεις (ΗΠΑ, Κίνα λ.χ.). Ταυτόχρονα στο οικονομικό πεδίο ο κόσμος επιστρέφει στον προστατευτισμό και στο φαινόμενο που ο Economist αποκαλεί zero-sumσκέψη. Τη διαδικασία εδώ οδηγούν οι ΗΠΑ με μια επιθετική πολιτική επιδοτήσεων (νόμος IRA) και πρόκειται να ακολουθήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Μία αιτία γι αυτό υπήρξε η διαπίστωση ότι η παγκοσμιοποίηση, ενώ έσυρε έξω από τη φτώχεια εκατομμύρια, συνέβαλε στη ραγδαία διεύρυνση των διακρατικών και ενδοκρατικών ανισοτήτων. Ακόμη και στο επικοινωνιακό πεδίο ο M. Leonard διαπιστώνει ότι «η διασυνδετικότητα συμβάλλει στην επώαση συγκρούσεων παρά στην προώθηση της ειρήνης».

Μια εξόχως δυστοπική εικόνα του μέλλοντος. Μια ελάχιστη αχτίδα ελπίδας: η διαπίστωση της Βρετανίας ότι το Brexit λειτουργεί τόσο ζημιογόνα για τη χώρα που πρέπει να επαναπαροσεγγίσει την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αναδημοσίευση από “ΤΟ ΒΗΜΑ”