1821-2021: 200 χρόνια πορεία για την αυτογνωσία. Του ΤΖΙΜΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ

Επέτειος 200 χρόνων από την Επανάσταση για την Ανεξαρτησία της πατρίδας μας. Μια μεγάλη πορεία με πολλές ένδοξες αναφορές και ηρωικά παραδείγματα, αλλά και μικρές ή μεγάλες αποτυχίες. Επιλογές που θα θέλαμε να ξεχαστούν, εντάσεις, οπισθοδρομήσεις, αλλά και διαστήματα προόδου με προωθητικούς βηματισμούς.

Μια πορεία που η χώρα πρόλαβε να ζήσει  κατά τον εύστοχο τίτλο του βιβλίου του Γ. Δερτιλή, «Εφτά πολέμους – Τέσσερις εμφυλίους – Εφτά πτωχεύσεις».

Σε αυτήν την πορεία, που η χώρα παλεύει να βρει την αυτογνωσία της, η γνώση που πραγματικά έχουν οι κάτοικοί της για το 1821 και την περίοδο της Επανάστασης, θα έπρεπε να είναι κεντρικό σημείο στο στοχασμό που οφείλουμε και στις αναζητήσεις για την αναδιάταξη των προτεραιοτήτων μας.

Η γνώση αυτή, στηρίζεται περισσότερο στις προσλήψεις από τα ψήγματα Ιστορίας στις σχολικές αίθουσες και τις επετειακές εκδηλώσεις και λιγότερο στις αναλύσεις των πραγματικών ιστορικών γεγονότων. Έτσι, διανθισμένη με ανακρίβειες, πολλές  μισές αλήθειες και εύληπτους μύθους, θολώνει την οπτική και δυσχεραίνει την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων. Οι μύθοι, απαραίτητοι στην οικοδόμηση της ταυτότητας ενός λαού, αδυνατούν στο δρόμο για την αυτογνωσία, να καλύψουν την απουσία της επιστημονικής προσέγγισης και της αντικειμενικότητας που αυτή μπορεί να προσφέρει. Η εδραίωση αυτής της απουσίας είναι πολυπαραγοντική. Διαχρονικά καθοριστικοί παράγοντες θα μπορούσαν να αναφερθούν, οι επιλογές των θεσμών του κράτους, σε συνδυασμό με τις ανελαστικές παρεμβάσεις της Εκκλησίας στην προσπάθειά της για αναζήτηση καθοριστικού ρόλου. Αποφασιστική ήταν και η συνδρομή, ιδιαίτερα μετά τις αρχές του 20^ου αιώνα, κάποιων «προοδευτικών» ή μη απόψεων για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της Επανάστασης.

Πολύ καίρια η κα Μαρία Ευθυμίου, Καθηγήτρια Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού στο ΕΚΠΑ, επισημαίνει :

«Υπάρχει ένα μανιχαϊστικό σχήμα που έχει επικρατήσει μέχρι σήμερα, όπου οι καλοί του Αγώνα υπήρξαν οι αρματολοί και οι κλέφτες, δηλαδή οι «στρατιωτικοί». Κακοί ήσαν οι προύχοντες, οι πολιτικοί και οι ξένοι. Δεν απορείς έτσι για τον τρόπο που αντιμετωπίζονται από το κοινό οι πρωτοπόροι της Επανάστασης, έμποροι και προεστοί, σε αντίθεση με τον πολύ θετικό τρόπο που αντιμετωπίζονται η Εκκλησία, οι αρματολοί και οι κλέφτες».

Αυτές τις σημαντικές επισημάνσεις, έρχονται να επιβεβαιώσουν πειστικά τα ευρήματα της πανελλαδικής έρευνας της MARC A.E., όπου:

• Στους ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ της Επανάστασης, οι 10 πρώτοι που αναφέρονται από τους συμμετέχοντες, είναι στρατιωτικοί. Ο κατ’ εξοχήν στρατιωτικός του 1821, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, έχει 93% θετικές γνώμες, συντριπτικά περισσότερες από τις 3,7% που αναφέρονται στον μεγαλύτερο πολιτικό της εποχής, τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο.
• Μόνο το 23% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι γνωρίζει αρκετά για τις Εθνοσυνελεύσεις και τα Συντάγματα της Επιδαύρου, του Άστρους και της Τροιζήνας, ενώ 1 στους 3 δεν τα γνωρίζει καθόλου.
• Η χώρα που θεωρούμε ότι είχε τη μεγαλύτερη συμβολή στο Ελληνικό ζήτημα κατά την Επανάσταση, είναι η Ρωσία με ποσοστό της τάξης του 42,5%. Ακολουθεί η Γαλλία με 18,3% και τρίτη η Αγγλία με 17% παρότι υπήρξε η καιριότερη δύναμη για τη δημιουργία ανεξάρτητου ελληνικού κράτους το 1830.
• Το 72% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι το ΚΡΥΦΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ανταποκρίνεται στην αλήθεια και μόνο το 24% πιστεύει ότι είναι μύθος.
• Μοιρασμένες είναι οι απόψεις μεταξύ αλήθειας 43% και μύθου 42% για την έναρξη της Επανάστασης και την 25^η Μαρτίου.

Ευρήματα που επιβεβαιώνουν την στρεβλή αντίληψη της ιστορίας και την ελλιπή γνώση των γεγονότων. Ερμηνεύουν παράλληλα διαχρονικές στάσεις και επιλογές, κράτους και κατοίκων, μέχρι και την σύγχρονη ιστορία της χώρας μας.

Στο πλαίσιο αυτό, παραθέτω τις τρεις ίσως πιο σημαντικές αποφάσεις του Έθνους κατά τη διάρκεια της Επανάστασης. Αποφάσεις που χαρακτήρισαν την πορεία της χώρας προς την αυτογνωσία, αλλά και καταδεικνύουν συμπερασματικά αυτόν τον ιδιότυπο πολιτισμικό δυισμό που διακατέχει τη χώρα και αδηφάγα επιμένει 200 χρόνια τώρα.

• Η σύνδεση της Επανάστασης με τη Δύση.

Μια απόφαση που στηρίχθηκε κύρια από τους λόγιους του έθνους που επιζητούσαν τη δημιουργία ενός σύγχρονου κράτους, σε πλήρη αντίθεση με τη μεγάλη πλειοψηφία και το λαϊκό αίσθημα της εποχής.  Ήταν και η βάση για μια από τις διπολικές διαταραχές διαχρονικά της  χώρας. Θέλει να θεωρείται δυτική, πρωτοπόρος, μέλος του σύγχρονου κόσμου, αλλά και στην πρώτη δυσκολία να καταφεύγει σε αντιδυτική  ρητορεία και ρωσικά ειδύλλια.

Η προσπάθεια δημιουργίας ενός  σύγχρονου δυτικού τύπου κράτους, συνεχίζεται ακόμη προκαλώντας τους ίδιους πάντα διχασμούς.

• Η αποκοπή της Εκκλησίας από το Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως.

Με την κίνηση αυτή, απετράπη κάθε πιθανότητα παρέμβασης από τον Σουλτάνο, που ήταν ο πολιτικός προϊστάμενος του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Δημιουργήθηκε έτσι ένα σχήμα ελέγχου, αλλά και διασύνδεσης Εθνικού κράτους και Εκκλησίας.

Η νεωτερική αυτή επιλογή της αποκοπής, με την πάροδο των χρόνων, μετατράπηκε σε άλλη μια ιδιάζουσα σχέση κράτους – εκκλησίας, που εξακολουθεί και σήμερα να ταλανίζει και να διχάζει τη χώρα.

• Ο χαρακτήρας των Συνταγμάτων της χώρας.

Οι Διακηρύξεις της Επανάστασης και τα Συντάγματα της Επιδαύρου, του Άστρους και της Τροιζήνας, εμπνευσμένα από τη Γαλλική Επανάσταση και τη Διακήρυξη Ανεξαρτησίας της Αμερικής, ήταν για την εποχή πολύ προωθημένα και πρωτοποριακά. Με τον ριζοσπαστικό, φιλελεύθερο, δημοκρατικό τους χαρακτήρα, αποτύπωναν τα ιδεώδη, τις αξίες και το όραμα για μια Ελεύθερη και Ανεξάρτητη πατρίδα.

Η κατανόηση των πραγματικών γεγονότων του παρελθόντος μας, είναι αυτή που θα δείξει το δρόμο για το μέλλον της χώρας και τη διατήρησή της στην τροχιά των ανεπτυγμένων χωρών του κόσμου. Η προσπάθεια δεν είναι εύκολη και οφείλουν να συστρατευτούν πάνω σε αυτήν,  όσο το δυνατόν μεγαλύτερες πληθυσμιακές ομάδες και όλο εκείνο το μεταρρυθμιστικό πολιτικό προσωπικό που διαρθρώνεται οριζόντια στη μεγάλη πλειοψηφία του πολιτικού φάσματος.

Οι διχασμοί, οι ρεβανσισμοί, οι ιδεοληψίες, δεν έχουν θέση σε αυτήν την προσπάθεια και πρέπει να εκλείψουν από την κοινωνική και πολιτική πρακτική.

Σήμερα, που διάγουμε την μακροβιότερη περίοδο ειρήνης, ασφάλειας, ελευθερίας και δημοκρατίας στην ιστορία μας, με συνεχή ανάπτυξη και βελτίωση του βιοτικού επιπέδου μας, αυτές οι επιλογές αποτελούν μονόδρομο.

Όμορφη και παράξενη πατρίδα, λέει ο ποιητής, ίσως τελικά μπορεί να είσαι μια χώρα «παραδόξως νεωτερική».

ΥΓ. Σε ένα κείμενο για την Επανάσταση του 1821, θα ήταν πραγματικά μεγάλη παράληψη, αν δεν αναφέρονταν δυο παράγοντες που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην εδραίωση και την πορείας της.

• Η Παιδεία των Ελλήνων που αναπτύχθηκε σε μεγάλα, φανερά και δυναμικά σχολεία της εποχής και
• Το μεγάλο κύμα του Φιλελληνισμού που εκδηλώθηκε παγκόσμια, κύρια όμως στην Δυτική Ευρώπη.

Δημοσίευση από “patrisnews.com”