Πόσο καλά γνωρίζουμε την μειονότητα της Δυτικής Θράκης; Του ΣΥΜΕΩΝ ΣΟΛΤΑΡΙΔΗ*

Πολλές φορές γίνεται λόγος από πολιτικούς, δημοσιογράφους, αναλυτές, καλοθελητές , άτομα που έστησαν καριέρες  , επωφελήθηκαν πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά. Ενώ υπήρξαν άτομα  που στο πνεύμα της ενημέρωσης , πληροφόρησαν το κέντρο με  φαιδρότητες , με ανακρίβειες , με αναλήθειες, με υστεροβουλίες με αλήθειες, με ιστορικές και ανιστόρητες ειδήσεις. Και αυτό έγινε και από τις δύο πλευρές. Ένθεν κακείθεν. Ο Λόγος για την μειονότητα της Δυτικής Θράκης.

Ποια είναι όμως η μειονότητα που τόσα λέγονται , αλλά στην πραγματικότητα ελάχιστοι γνωρίζουν ! Και αυτό γιατί όσοι κατοικούν στην Δυτική Θράκη, όσοι πέρασαν,  στρατιωτικοί , φαντάροι, φοιτητές, επιχειρηματίες, έμποροι, αντιπρόσωποι νομίζουν ότι γνωρίζουν την μειονότητα και κατ΄επέκταση το μειονοτικό , οπότε θεωρούν ότι δικαιούνται να έχουν άποψη , να γράφουν, να διαρρηγνύουν τα ιμάτια τους και να φθάνουν σε σημείο να ενημερώνουν με βάση πάντα τα προσωπικά τους συμφέροντα.

Μετά την προσάρτηση ή ενσωμάτωση της Δυτικής Θράκης στον εθνικό κορμό , κατόπιν δημοψηφίσματος το 1920 η Ελλάδα σεβόμενη το γεγονός ότι οι Μουσουλμάνοι που συμμετείχαν στην επιτροπή ψήφισαν υπέρ της Ελλάδας και όχι υπέρ ενός Γαλλικού προτεκτοράτου ή υπέρ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ή της Βουλγαρίας εξέδωσε σχετικούς νόμους για την καλύτερη ενσωμάτωση τους αποδίδοντας δικαιώματα προς αυτούς.

Στην συνέχεια και μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών και την υπογραφή της Συνθήκης της Λοζάνης το 1923, η μειονότητα προσπαθούσε να βρει τον δρόμο της μέσα σε μια εκρηκτική κατάσταση αφού είχαν εγκατασταθεί στην περιοχή πρόσφυγες από τον Πόντο, την Καππαδοκία, την Ιωνία και την Ανατολική Θράκη.

Τότε ήταν που η Ελληνική Διοίκηση άρχισε μέσα στο πνεύμα της ομογενοποίησης να εκπονεί νέες πολιτικές, οι οποίες καταγράφονται όλες στα Γενικά Αρχεία του Κράτους της περιόδου 1950-1970 και οι οποίες συναγωνίζονταν μεταξύ τους σε λάθη και παραλήψεις. Ακολουθούσε  Βαλκανικές  πολιτικές ομογενοποίησης αλλά λόγω ερασιτεχνισμού οδηγούνταν σε λάθη με φαιδρά  αποτελέσματα.

Αρχικά  ομιλούσε για κοινότητα και όχι μειονότητα, μετά ομιλούσε για μια μειονότητα Τουρκική και όχι θρησκευτική , μετά  άλλοτε Τουρκική και θρησκευτική  και άλλοτε μπέρδευε εθνότητα με θρησκευτικότητα και συνειδήσεις εθνικές ή θρησκευτικές.  Διαχώριζε το σύνολο της μειονότητας σε Παλαιομουσουλμάνους  και Κεμαλικούς, σε ημέτερους Πομάκους και σε λοιπούς , πριμοδοτούσε τους μεν και πολεμούσε τους δε, ενίσχυε ποικιλόμορφα και ποικιλότροπα τους ημετέρους και έστελνε στο «πυρ το εξώτερον» τους υπόλοιπους  !

Αυτή η πολιτική ημιεπίσημα που παρουσιάζεται δια μέσου δεκάδων εγγράφων έφθασε μέχρι το 1959 όπου η Διοίκηση ίδρυσε το Συντονιστικό Συμβούλιο Θράκης, το οποίο είναι η βάση των δύο Διακομματικών Επιτροπών Θράκης και λειτούργησε μέχρι το 1969.

Στο διάβα των ετών από την ενσωμάτωση μέχρι των ημερών μας, 100 χρόνια , υπήρξαν φωνές θαρραλέες  , όπως του Αναστάση Μπακάλμπαση , Θρακιώτη στην καταγωγή , που διετέλεσε  Υπουργός Αεροπορίας το 1948 ή κάποιων μελών του Συντονιστικού ή Διακομματικής ή πολιτών ,φορέων της Δυτικής Θράκης οι οποίοι ομιλούσαν για το επιτακτικό της ένταξης της μειονότητας μέσα στον κοινωνικό ιστό και όχι στην αφομοίωση ή στην υποχρέωση να εγκαταλείψουν το μέρος που γεννήθηκαν και να φύγουν για Τουρκία που οδηγούσαν κάποιοι .

Απορρίφθηκαν όλες οι προτάσεις αυτές και επικράτησαν οι εκρηκτικές, οι παράλογες που συν τον χρόνο οδήγησαν την μειονότητα σε γκετοποίηση. Σίγουρα βέβαια έβαλαν το λιθαράκι τους ξένες δυνάμεις που επωφελούνταν από τους ερασιτεχνισμούς αυτούς. Κυριάρχησαν σχέδια μη επιτρεπτά , έγινε αποδεκτή η αμοιβαιότητα, την περίοδο της χούντας  και ερμηνεύτηκε κατά το δοκούν το άρθρο 45 της Συνθήκης της Λοζάνης , ενώ  άρχισε η Διοίκηση να εφαρμόζει παρόμοια  μέτρα που έπαιρνε η Τουρκία σε βάρος της Ομογένειας μας στην Τουρκία. Βέβαια θα πρέπει να αναλυθούν τα Διοικητικά μέτρα στην Ελλάδα σε βάρος της μειονότητας , πότε αποφασίστηκαν, πότε υλοποιήθηκαν και αν υπήρξαν προθύστερα από τα Τουρκικά. Προσπαθούσε να παραβγεί στα μέτρα που εφαρμόζονταν στην Ρωμιοσύνη και βλέποντας το δέντρο έχανε το δάσος.

Έτσι πέρασαν τα χρόνια  με απαγορεύσεις, με απαγορευμένες ζώνες στα ορεινά , με δημεύσεις και απαλλοτριώσεις γαιών και ακινήτων, με μεταφορά Ελλήνων με εθνικά ιδανικά στις περιοχές όπου ζούσαν μειονοτικοί και με την επικράτηση του όρου « Μουσουλμανική , θρησκευτική μειονότητα» μετά το 1974. Ερμηνεία που δεν αναλύθηκε ή δεν ερευνήθηκε  αρκετά και άρχισαν επίσημα Ελληνικά χείλη να ομιλούν για «Ελληνες μουσουλμάνους»   και όχι «Έλληνες πολίτες μουσουλμάνους» προκαλώντας μειδιάματα . Συνέχισε η Διοίκηση να ακολουθεί την πολιτική του «διαίρει και βασίλευε» και επανέλαβε την πολιτική των τριών εθνοτικών  καταγωγών. Ομιλούσε για Πομάκους, Αθιγγάνους , αλλά όχι για Τουρκογενείς , δηλαδή Τουρκικής καταγωγής.

Δεν υπήρχε μια θαρραλέα φωνή να σημειώσει  ότι ο Τουρκογενής είναι Τουρκικής καταγωγής γιατί θα εκδιώχνονταν ή εξοβελίζονταν  από το σύστημα.   

Συσσωρεύτηκαν λοιπόν τα προβλήματα στο μειονοτικό και τα βάλαμε κάτω από το χαλί. Έφθασε το 1991 , έγιναν τα γεγονότα στην Κομοτηνή  σε βάρος της μειονότητας , με παρότρυνση Ελλήνων πολιτικών και  εθνικοφρόνων επιχειρηματιών  και αφού επί Οικουμενικής Κυβέρνησης συζητήθηκαν όλες οι συνιστώσες του μειονοτικού προβλήματος , μετά τις εκλογές έφθασε στην Κομοτηνή ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης , Πρωθυπουργός και ανακοίνωσε το δόγμα της ισονομίας και ισοπολιτίας, το οποίο , ειρήσθω εν παρόδω, χρειάζονταν η περιοχή, όπως χρειάζονταν ηρεμία, συνεργασία μεταξύ των δύο σύννοικων στοιχείων, άρση των απαγορεύσεων και διακρίσεων, επί πλέον μέριμνα στην εκπαίδευση ,όπως ανακοινώθηκαν μέτρα στην μειονοτική εκπαίδευση επί Γιώργου Παπανδρέου , άρση της αφαίρεσης της Ελληνικής ιθαγενείας κλπ. Χρειάζονταν πρόοδο.

Από τότε έγιναν βήματα τα οποία βελτίωσαν κατά πολύ την μειονοτική πολιτική. Καλυτέρευσε η ζωή των μελών της μειονότητας . Παρέμειναν όμως ορισμένα βασικά , όπως Μουφτειακό, Βακούφια, Εκπαίδευση τα οποία δεν ιάθηκαν. Επί πλέον ταλανίζει τις σχέσεις Διοίκησης και Μειονότητας η έλλειψη εμπιστοσύνης που υπάρχει μεταξύ τους. Κυρίως δε το θέμα της ταυτότητας του συνόλου. Το οποίο συνεχίζει η διοίκηση να χωρίζει σε τρεις εθνοτικές ομάδες, από τις οποίες αναγνωρίζει τις δύο με αποτέλεσμα οι  δύο μπορούν να έχουν εθνική συνείδηση , η τρίτη όχι.

Όπως γίνεται  κατανοητό το μειονοτικό δεν είναι απλό, δεν είναι εύκολα κατανοητό, είναι πολυδαίδαλο, δύσκολο και με πολλές συνιστώσες . Εξαρτάται από την Τουρκία, που είναι εγγυήτρια δύναμη στην Συνθήκη της Λοζάνης, μέχρι τις τοπικές πολιτικές και τα τοπικά συμφέροντα που μπλέκονται μεταξύ πλειονότητας και μειονότητας. Από την Ελλάδα , η οποία προσπαθεί και αυτή ως εγγυήτρια δύναμη να ενδιαφερθεί για την Ελληνική μειονότητα της Τουρκίας και ανάλογα να χαράξει πολιτική, μέχρι το σύστημα στην Δυτική Θράκη που θέλει να χαράξει ακραία , δική της πολιτική καθώς πιστεύει ότι με παραπολιτική που θα προτείνει και θα επιβάλλει στην Αθήνα, θα ισοφαρίσει  την χασούρα του Ελληνισμού μέσα στην Ρωμιοσύνη της Τουρκίας. Και όλα αυτά γιατί την πολιτική της Δυτικής Θράκης δεν την χαράζουν και άτομα που γνωρίζουν τα δεδομένα της περιοχής και την μειονότητα αλλά άτομα που πιστεύουν ότι την γνωρίζουν μέσω μελετών, ανακοινώσεων ή και ακόμα που διαμένουν σε αυτήν αλλά βρίσκονται στην πραγματικότητα μακράν αυτής.

Θα ακολουθήσουν αναλύσεις για τα τρία βασικά προβλήματα : Μουφτείες Βακούφια και Εκπαίδευση.

* Δημοσιογράφος, Δρ. Θρησκειολογίας, με εξειδίκευση στις Μουφτείες. Μέλος της Ανανεωτικής Αριστεράς