Πασοκοποίηση ή σοσιαλδημοκρατία. Του ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ ΓΕΩΡΓΑΤΟΥ
Πασοκοποίηση και στροφή στη σοσιαλδημοκρατία για τον ΣΥΡΙΖΑ, επαναπασοκοποίηση και επαναφορά ονόματος και συμβόλων για το ΚΙΝΑΛ ομνύοντας ταυτόχρονα στη σύγχρονη ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία. Μια συζήτηση που διεξάγεται με εξάρσεις και υφέσεις και στους δύο χώρους. Δεν πρόκειται όμως παρά για μια νοσταλγική ματιά στο παρελθόν που δείχνει τα αδιέξοδά τους να χαράξουν μια πειστική πολιτική πρόταση για το παρόν και το μέλλον. Ούτε η επαναφορά των συμβόλων ούτε η ρητορική και η πρακτική του 70 και του 80 μπορούν να θεμελιώσουν μια σύγχρονη σοσιαλδημοκρατία. Όσα συμβαίνουν σε νυχτερινά μαγαζιά, που καταλήγουν με τον ύμνο του ΠΑΣΟΚ, και όσα ανεκδοτολογικά γράφονται στο διαδίκτυο επιβεβαιώνουν απλά τον νοσταλγικό και γκροτέσκο χαρακτήρα μιας τέτοιας συζήτησης.
Πασοκοποίηση (ΣΥΡΙΖΑ) ή επαναπασοκοποίηση (ΚΙΝΑΛ) και σοσιαλδημοκρατία δεν συνάδουν. Εξάλλου στην Ελλάδα δεν είχαμε ποτέ ένα πραγματικά ευρωπαϊκό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, μόνο λίγους σοσιαλδημοκράτες πολιτικούς. Ούτε βεβαίως και φιλελεύθερο, μόνο λίγους φιλελεύθερους πολιτικούς, αλλά αυτό αφορά συζήτηση άλλου χώρου. Η πολιτική ιδεολογία με την οποία εμφανίστηκε το ΠΑΣΟΚ δεν είχε και πολύ σχέση με την τότε ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία την οποία ο Ανδρέας Παπανδρέου θεωρούσε επιπλέον συντηρητική παρά τις σχέσεις του με τον Ούλοφ Πάλμε, τον Φρανσουά Μιτεράν, κλπ.
Ας μείνουμε όμως στην πολιτική ιδεολογία που αποτέλεσε και τη ρίζα των αντιφάσεων του ΠΑΣΟΚ, με τα μεγάλα και αναμφίβολα σπουδαία επιτεύγματα να συνοδεύονται από έντονα αρνητικά φαινόμενα. Ποιος από τα ιδρυτικά στελέχη, τα μέλη και την τότε νεολαία δεν θυμάται τη θεωρία μητρόπολης – περιφέρειας; Βασισμένη στις θεωρίες του Πολ Σουήζη, του Πολ Μπαράν και του Σαμίρ Αμίν, δεν ήταν παρά μια παραλλαγή της λενινιστικής αντίληψης για την ιμπεριαλιστική αλυσίδα που θα έσπαγε κάθε φορά στον πιο αδύναμο κρίκο της. Το ΠΑΣΟΚ, παρότι η Ελλάδα ήταν ήδη συνδεδεμένη με την ΕΟΚ από το 1961, τοποθέτησε τη χώρα μας στην περιφέρεια του καπιταλισμού που έπρεπε να σπάσει τα δεσμά της εξάρτησης. Άρα ο αγώνας ήταν ταυτόχρονα ταξικός και εθνικοαπελευθερωτικός. Εξού και η έμφαση στην εθνική ανεξαρτησία, τα συνθήματα «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο» και το κληροδότημα του «πατριωτικού ΠΑΣΟΚ» που ενίοτε αγγίζει τα όρια του εθνικισμού. Λες και η Ελλάδα ήταν αφρικανική χώρα και όχι συνδεδεμένη με την ΕΟΚ, παρά την ανωμαλία της επταετούς δικτατορίας. Δικτατορία είχε και η Ισπανία, αλλά το εκεί σοσιαλιστικό κόμμα δεν υιοθέτησε τέτοιας απόχρωσης θεωρίες, άσχετες με την ευρωπαϊκή πραγματικότητα.
Είχαν όλα αυτά καμιά σχέση με τη μεγάλη αναθεωρητική παράδοση της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατικής αριστεράς που ξεκίνησε από τα τέλη του 19ου αιώνα με τον Έντουαρντ Μπερστάιν και απογειώθηκε με τα πολιτικά μανιφέστα και τα πολιτικά προγράμματα του γερμανικού SPD και της σουηδικής σοσιαλδημοκρατίας; Προφανώς καμία. Και μετά ήλθε, και ευτυχώς, η σωτήρια «κωλοτούμπα» της εξουσίας και δεν φύγαμε ούτε από την ΕΟΚ ούτε από το ΝΑΤΟ. Ο κόσμος όμως του ΠΑΣΟΚ είχε ήδη γαλουχηθεί στον ρηχό αντικαπιταλισμό, στην αντίσταση, στον αντιδυτικισμό και τον ευρωαρνητισμό και φυσικά στις εύκολες παροχές, που τα πρόσφερε μετά το 2010, ελέω κρίσης, ο ΣΥΡΙΖΑ στο κατάλληλα προσαρμοσμένο περιτύλιγμα. Μετακόμισαν σαν έτοιμοι από καιρό. Και φυσικά η επαναφορά του ονόματος και των συμβόλων δεν θα επαναφέρει του ασώτους στους κόλπους ενός νεκραναστημένου ΠΑΣΟΚ, ακόμα και αν πλειοδοτήσει σε λαϊκισμό έναντι του ΣΥΡΙΖΑ. Εξάλλου ο ΣΥΡΙΖΑ ούτε θέλει ούτε μπορεί να φορέσει το κουστούμι του σοσιαλδημοκράτη και μάλιστα του σύγχρονου.
Εδώ ακριβώς βρίσκεται η ευκαιρία του ΚΙΝΑΛ για φυγή προς το μέλλον. Η τάσεις προς ανάκαμψη που καταγράφουν οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις, αυτό φανερώνουν. Ας αφήσει τον ΣΥΡΙΖΑ να ταλανίζεται με πεθαμένες ιστορίες. Εν όψει της ταυτοτικής συνδιάσκεψης, όποτε το επιτρέψει η πανδημία, ας προχωρήσει τολμηρά με μια νέα ιδεολογική και πολιτική διακήρυξη.
Είμαστε περήφανοι για την 3η του Σεπτέμβρη και τις ιστορικές μας παρακαταθήκες, αλλά ως εκεί. Η χώρα δεν ανήκει στην περιφέρεια του καπιταλισμού, αλλά στον πυρήνα του. Γι` αυτό η προτεραιότητα είναι στη διαρκή κίνηση για τον εξανθρωπισμό του. Αυτό που ονομάζουμε μεταρρυθμίσεις. Δεν υπάρχει τελικός στόχος, αλλά διαρκής πολιτική μεταρρυθμιστική κίνηση, με έμφαση στην προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων, των μεταναστών, των μειονοτήτων και με πρωτείο την πολιτική και τη δημοκρατία, γιατί, όπως το υπογράμμισε και ο Μπερνστάιν, ο σοσιαλισμός είναι ο νόμιμος κληρονόμος του φιλελευθερισμού. Ούτε οι συντηρητικοί ούτε η αριστερά, παραδοσιακή και ριζοσπαστική, δεν μπορούν πλέον να τον υπερασπιστούν. Μια ματιά γύρω μας, στο παγκόσμιο χωριό, είναι επ` αυτού αποκαλυπτική.
