Επιμηθείς και στις πλημμύρες; Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΑΡΚΑΤΣΟΥΛΗ

Πολλοί από μας που ζήσαμε την φρίκη των πυρκαγιών του φετινού Αυγούστου, αγωνιούμε ενόψει του πιθανού κινδύνου, η καταστροφή αυτή να συνοδευτεί από πλημμύρες. Είναι κοινή γνώση ότι τις πυρκαγιές ακολουθούν πλημμύρες και ότι, εάν δεν έχουν δημιουργηθεί αντιπλημμυρικά έργα, οι συνέπειές τους μπορεί να είναι καταστροφικές. Όταν αυτό συμβαίνει, τότε μαθαίνουμε για την ύπαρξη πολλών και κακών νόμων καθώς και χρονοβόρων διαδικασιών οι οποίες δεν επιτρέπουν την εφαρμογή των έργων που διασφαλίζουν μια αντιπλημμυρική προστασία.

Μπορούμε να είμαστε, έστω αυτή την φορά, προμηθείς κι όχι επιμηθείς; Γνωρίζουμε τι ισχύει, που είναι τα προβλήματα και τι τα προκαλεί και, ιδίως, τι μπορεί να γίνει ώστε να μην ακούσουμε ακόμη μια φορά την ίδια δικαιολογία;

Ανατρέξαμε στα επίσημα κείμενα που αναφέρονται στις πλημμύρες, στις εγκυκλίους της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας (ΓΓΠΠ), στις οποίες αποτυπώνεται η δημόσια πολιτική για την αντιμετώπισή τους.

Η πρώτη αίσθηση που έχει κάποιος που φυλλομετρά τις σελίδες των εγκυκλίων της αρμόδιας υπηρεσίας είναι ότι ο όγκος τους έχει αυξηθεί σημαντικά. Να σημαίνει, άραγε, αυτό ότι η Πολιτεία προσεγγίζει καλύτερα το πρόβλημα των πλημμυρών ή ότι η γραφειοκρατία και ο διοικητικός φόρτος έχουν αυξηθεί σημαντικά;

Εάν ανατρέξει κανείς στην εγκύκλιο της ΓΓΠΠ του 2008, θα μετρήσει 58 ρυθμιστικά κείμενα που τεκμηριώνουν την νομιμότητα  όσων, εν συνεχεία, εντέλλονται οι διάφοροι φορείς να πράξουν. Αντιστρόφως ανάλογη προς τον νομοθετικό όγκο είναι η διοικητική και επιχειρησιακή της ανάλυση, η έκταση της οποίας δεν ξεπερνάει τις 24 σελίδες.

Με την ισχύουσα εγκύκλιο που εκδόθηκε τον Οκτώβριο 2019, τα ρυθμιστικά κείμενα που τεκμηριώνουν την νομιμότητα περιορίζονται σε 5 και η διοικητική και επιχειρησιακή τους ανάλυση καλύπτει 135 σελίδες.

Ενώ η υπηρεσία έχει προχωρήσει σε ομαδοποίηση των ενεργειών ανάλογα με την κάθε φάση που συνθέτει το σύστημα πολιτικής προστασίας (πρόληψη, ετοιμότητα, καταστολή και αποζημίωση), τα προβλήματα του παρελθόντος εξακολουθούν να παραμένουν άλυτα.  Τα βασικότερα απ’ αυτά είναι:

Η υποτυπώδης αποκέντρωση των έργων που αφορούν τα πλημμυρικά φαινόμενα. Ειδικότερα, η μελέτη, εκτέλεση και συντήρηση των έργων αντιπλημμυρικής προστασίας, δρομολογούνται σε κεντρικό επίπεδο από τις αρμόδιες οργανικές μονάδες και εποπτευόμενους φορείς των Υπουργείων Υποδομών & Μεταφορών, Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων και Περιβάλλοντος & Ενέργειας και σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο από τις αρμόδιες οργανικές μονάδες των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και των ΟΤΑ, καθώς και των Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων (Ο.Ε.Β.). Παρέλκει να τονίσουμε ότι η διοικητική ικανότητα των μονάδων αυτών είναι εξαιρετικά χαμηλή.

Η έλλειψη διαφοροποίησης του κινδύνου και η συνακόλουθη περιφερειακή και τοπική επιχειρησιακή ετοιμότητα. Ενώ, για τις πλημμύρες υπάρχει διαφοροποίηση της επικινδυνότητας των υδατικών διαμερισμάτων της χώρας, δεν υπάρχουν αντιστοίχως διαφοροποιημένα επιχειρησιακά σχέδια ανά περιοχή (Περιφέρεια-Δήμο), ώστε και καλύτερη χρήση των ανθρώπινων πόρων να γίνεται και καλύτερα αποτελέσματα να μπορούν να επιτευχθούν.

Η ανυπαρξία ουσιαστικού συντονισμού μεταξύ των διαφόρων φορέων της κεντρικής διοίκησης και των λοιπών επιπέδων διοίκησης. Οι δομές εφαρμογής εξακολουθούν να λειτουργούν η κάθε μια με βάση το δικό της ρυθμιστικό πλαίσιο. Ελλείπουν, σχεδόν ολοσχερώς, οριζόντιες δομές συντονισμού. Ακόμη και η εμπλοκή της Προεδρίας της Κυβέρνησης η οποία έχει έναν εξ ορισμού οριζόντιο χαρακτήρα, περιορίζεται στα ζητήματα της επικοινωνιακής διαχείρισης της πλημμυρών.

Η αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών εξακολουθεί να γίνεται με βάση ένα θραυσμένο, πολύπλοκο, αντιφατικό και ατελέσφορο ρυθμιστικό πλαίσιο. Για τις πλημμύρες ο αρμόδιος πολιτικής προστασίας σε μια Περιφέρεια πρέπει να συντονίσει  9 Υπουργεία, την Αποκεντρωμένη Διοίκηση, την Τοπική Αυτοδιοίκηση (ΟΤΑ α’ βαθμού), 2 Στρατιωτικά σώματα (Πυροσβεστική, Αστυνομία) και 3 Ανώνυμες Εταιρείες. Όλοι αυτοί έχουν αρμοδιότητες για τις πλημμύρες που προκύπτουν από 1 κοινοτική οδηγία, 20 τυπικούς νόμους, 13 Προεδρικά Διατάγματα. 1 Νομοθετικό Διάταγμα (1973) και 6 Υπουργικές αποφάσεις/κοινές υπουργικές αποφάσεις.

Είναι ανθρωπίνως αδύνατο να συντονιστεί ένα τέτοιο σύνολο. Γι’ αυτό επείγει η αναθεώρηση του συνόλου της νομοθεσίας και η απλούστευση των σχετικών διαδικασιών.

Ας προσπαθήσουμε αυτή την φορά να είμαστε Προμηθείς, όχι Επιμηθείς.

ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

• Ν.3013/2002 Περί αναβάθμισης της Πολιτικής Προστασίας & λοιπές διατάξεις, (ΦΕΚ 102/Α΄/2002).
•  Π.Δ.151/3-6-2004 (ΦΕΚ 107/Α΄/2004) Οργανισμός Γεν. Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας.
• Υ.Α.1299/7-4-2003 Έγκριση του από 7.4.2003 Γενικού Σχεδίου Πολιτικής Προστασίας με τη συνθηματική λέξη ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ (ΦΕΚ 423/Β΄/2003).
•  Π.Δ. 184/2009 «Σύσταση Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και καθορισμός των αρμοδιοτήτων του» (ΦΕΚ 213/Α΄/2009)
• N. 4249/2014 Αναδιοργάνωση της Ελληνικής Αστυνομίας, του Πυροσβεστικού Σώματος και της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, αναβάθμιση Υπηρεσιών του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη και ρύθμιση λοιπών θεμάτων αρμοδιότητας Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη και άλλες διατάξεις (ΦΕΚ 73/Α΄/2014)
• Ν.4313/2014 – (ΦΕΚ 261/Α΄/2014)
• Οδηγία 2007/60/ΕΚ
•  Ν.Δ. 57/1973
• Ν.4472/17, (ΦΕΚ 74/Α΄/2017).
• ΚΥΑ 5808/2-3-2018 (ΦΕΚ 772/Β΄/2018)
• ΚΥΑ 33862/6-05-2019 (ΦΕΚ 1699/Β΄/2019).
• ΠΔ 141/2017 –(ΦΕΚ 180/Α΄/2017)  (ΣΑΕ 055 – Εγκύκλιος Αρ.10 ΑΠ. 7207/7-03-2017 έγγραφο του ΥΠ.ΕΣ. με ΑΔΑ: Ψ65Π465ΧΘ7-4Ε8 και 17939/30-05-2017 έγγραφο του ΥΠ.ΕΣ. με ΑΔΑ: 7ΖΜΥ465ΧΘ7-ΙΥΜ)
• ΚΥΑ H.Π.31822/1542/Ε103/10/20-07-2010 – (ΦΕΚ 1108/Β΄/2010).
• Ν. 1190/1981  (ΦΕΚ 203/Α/1981)
•  Ν. 867/1979  ΦΕΚ 24/Α/1979
•  Ν. 2576/1998  (ΦΕΚ 25/Α/1998)
•  Ν.4313/2014 άρθρο 84  (ΦΕΚ 261/Α/2014)
•  Π.Δ.123/2017  (ΦΕΚ 151Α/2017)
•  Ν.4555/2018
• Ν. 3842/2010 (ΦΕΚ 87Α/2010) άρθρο 100
•  Π.Δ.123/2017 (ΦΕΚ 151Α/2017) άρθρ. 32-34
• ΥΑ Δ16γ/694/7/117/Γ/2009, (ΦΕΚ 552/Β΄/2009),
• Ν.2651/98  (ΦΕΚ 248/Α΄/1998, (ΕΥΑΘ Α.Ε.,
•  Ν.2937/01 (ΦΕΚ 169/A;/2001)
• ΠΔ 13/2018, (ΦΕΚ 26/Α/2018) (Αρχηγείο Λιμενικού Σώματος)
•  Ν.4597/2019, ΦΕΚ A 35/Α΄/2019) Λιμενικό Σώμα
•  Ν.2292/1995 (ΦΕΚ 35/Α΄/1995), Υπουργείο Εθνικής Άμυνας
• Π.Δ. 73/2006 (ΦΕΚ 76/Α΄/2006), Υπουργείο Εθνικής Άμυνας
• ΠΔ 121/2017 – (ΦΕΚ 148/Α΄/2017, Προστασία δημόσιας υγείας
• Ν. 4633/2019, (ΦΕΚ 161/Α΄/2019): Προστασία δημόσιας υγείας
• Ν.1579/1985
• ΠΔ 376/1988 ΕΚΑΒ
• ΠΔ 348/1996 ΕΚΑΒ
•  ΚΥΑ 172058/2016 (ΦΕΚ 354Β’/17-2-2016) Υπ. Περιβάλλοντοις
• Ν.4001/2011  (ΦΕΚ 179/Α’/2011). ΔΕΔΔΗΕ/ ΑΔΜΗΕ
• Ν. 4602/2019  (ΦΕΚ 45/Α΄/2019) (άρθρο 26), ΕΑΓΜΕ
• ΠΔ 18/2018  (ΦΕΚ 31/Α΄/2018), Υπουργείο Παιδείας
• N. 3028/2002 Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού/προστασία αρχαίων και μουσείων
• ΠΔ 104/2014 (ΦΕΚ 171/Α΄/2014) Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού
• ΠΔ 82/2017  (ΦΕΚ 117/Α΄/2014), (άρθ. 33) Προεδρία της Κυβέρνησης
•  Ν.4622/2019 (ΦΕΚ 133/Α΄/2019))
• Προεδρία της Κυβέρνησης//επικοινωνιακή διαχείριση της καταστροφής

ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

• Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη/Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας
• Υπουργείο Εσωτερικών (κεντρική υπηρεσία)
• Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών
• Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής
• Υπουργείο Εθνικής Άμυνας
• Υπουργείο Υγείας
• Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας
• Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων
• Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού
• Προεδρία της Κυβέρνησης
• Αρχηγείο Πυροσβεστικού Σώματος
• Αρχηγείο Ελληνικής Αστυνομίας
• ΟΤΑ
• Αποκεντρωμένη Διοίκηση
• ΕΜΥ
• ΕΥΔΑΠ Α.Ε.
• ΕΚΑΒ
• ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ
• ΑΔΜΗΕ ΑΕ
• ΕΑΓΜΕ (πρώην ΙΓΜΕ)

Δημοσίευση από “ΤΑ ΝΕΑ”