Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι, άραγε, μόνο για τους αφελείς;* Της Άννας Παπαδοπούλου

Πριν λίγους μήνες μιλώντας σε μία ανοικτή εκδήλωση – συζήτηση με θέμα τα ανθρώπινα δικαιώματα παρέθεσα μία σειρά γεγονότων που συνέβησαν κατά τη πρώτη τετραετία της Κυβέρνησης Μητσοτάκη και τα οποία αποτελούσαν ευθέως παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, απαξίωση της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας. Και, μάλιστα, με την ανοχή ή και κάλυψη της Κυβέρνησης.

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων το κοινό φαινόταν να συμφωνεί και ενίοτε συμπάσχει, όπως π.χ. με τον απολύτως απρόκλητο ξυλοδαρμό της οικογένειας Ινδαρέ.

Μία άλλη αναφορά μου, ωστόσο, δυσκόλεψε το ακροατήριο. Αφορούσε τον Νίκο Σαμπάνη, τον 18χρονο Ρομά που έπεσε νεκρός από τα πυρά της ομάδας ΔΙΑΣ. Η ιστορία είναι γνωστή, όπως και οι θεσμικές «απρέπειες» των μελών της Κυβέρνησης με τη πρωτοφανή δημόσια στήριξη των κρατούμενων στη ΓΑΔΑ αστυνομικών ως άλλων ηρώων.

Προσπάθησα να πείσω πως μια μάνα Ρομά θρηνεί για την απώλεια του παιδιού της όπως κάθε μάνα και πως οι κυβερνητικές ενέργειες συνιστούσαν προσβολή στη μνήμη του νεκρού και απαξίωση της ζωής των Ρομά, στη συνείδηση των οποίων το κράτος εμπεδώνεται ως εχθρός που δεν θα εμπιστευτούν και συνεργαστούν ποτέ μαζί του.

Τα κοινωνικά στερεότυπα και προκαταλήψεις διαθέτουν τη τρομακτική δύναμη να εξαλείφουν την ανθρώπινη ιδιότητα. Παύει «ο Άλλος» να είναι άνθρωπος, σημαντικός για εκείνους που τον αγαπούν και τον νοιάζονται. Μετατρέπεται σε πρόσωπο άνευ συναισθημάτων, άνευ δικαιωμάτων. Απροσδιόριστη και ενοχλητική ύπαρξη ανάμεσά μας. Ακόμα και μία συνταρακτική απώλεια εκλαμβάνεται ως «τιμωρία» αυτού που δεν υπάκουσε στις κοινωνικές επιταγές. Τα ‘θελε και τα ‘πάθε.

Η πίστη στην ανθρώπινη αξία ως υπέρτερη, ο σεβασμός της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας απαιτούν κοπιώδη προσπάθεια σε μία κοινωνία, όπου κυριαρχούν τα πρότυπα της επιτυχίας και του χρήματος, της εικόνας και της επικοινωνίας. Βρίσκονται εύκολα “απέναντι” όσοι δεν ανταποκρίνονται στις προδιαγραφές. Σε μια στιγμή ο Αντώνης Καρυώτης μετατράπηκε στη συνείδηση των δολοφόνων του σε αλλοδαπό «λαθρεπιβάτη» και ήταν αρκετό αυτό για να τον ωθήσουν στον θάνατο.

Τα ανθρώπινα δικαιώματα και η προάσπισή τους αφορούν κάθε ένα που δυνητικά απειλεί με την ύπαρξή του το οικοδόμημα μιας κοινωνίας τάξης και ασφάλειας.

Υπερασπίζοντας το δικαίωμα στη ζωή και την αξιοπρέπεια των γυναικών, των μεταναστών, των μελών της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, των ΑμεΑ, των Ρομά, υπερασπιζόμαστε τον άνθρωπο και το δικαίωμά του να είναι ελεύθερος και ίσος σε μια κοινωνία, όπου τους όρους της κοινής μας συμβίωσης επιβάλλουν οι ισχυροί.

Αν δεν αντιληφθούμε πως βράζουμε στο ίδιο καζάνι, θα είμαστε ο επόμενος που θα καεί και θα αναρωτιέται “γιατί;”.

* Πρόκειται για τον τίτλο του βιβλίου των Ζυστίν Λακρουά και Ζαν-Υβ Πρανσέρ (Εκδόσεις Πόλις).

Αναδημοσίευση από την ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ