Σ. ΠΑΝΑΓΟΥΤΣΟΣ (στην ananeotikiaristera.gr): «ΤΗΝ ΗΤΤΑ ΠΟΥ ΥΠΕΣΤΗ Η “ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΑΓΟΡΑ” ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΤΟΥΝ ΟΙ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΗΣ ΣΟΣΙΑΛΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΙ ΝΑ ΒΓΟΥΝ ΜΠΡΟΣΤΑ ΜΕ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ.».

Του Κώστα Πανδή

Ο Καθηγητής Ιατρικής  στο Δ.Π. Θράκης, μέλος της Γραμματείας του Τομέα Παιδείας του Κινήματος Αλλαγής  και μέλος  της συντονιστικής  της πολιτικής κίνησης «Ανανεωτική Αριστερά» Στέλιος Παναγούτσος μιλά στην «ananeotikiaristera.gr» και αναφέρει ότι η πανδημία ανέδειξε την ανάγκη  ενός ισχυρού κοινωνικού κράτους σημειώνοντας ότι κοινωνικό κράτος δεν είναι μόνο η υγεία. Τονίζει ότι το βάρος της υγειονομικής κρίσης έπεσε στο δημόσιο σύστημα υγείας  και κυρίως στα νοσοκομεία της  τριτοβάθμιας  περίθαλψης  αναφέροντας ταυτόχρονα  την έλλειψη της πρωτοβάθμιας φροντίδας  (πρόληψη, ενημέρωση, αντιμετώπιση εξωνοσοκομειακών περιστατικών).

Διαπιστώνει την υιοθέτηση «σοσιαλδημοκρατικών πρακτικών» όχι μόνο  από την Ελληνική Κυβέρνηση αλλά και από την Ευρωπαϊκή  Ένωση,  αφού  το περίφημο δόγμα «η αγορά τα ρυθμίζει όλα»  αποδείχθηκε  ανίκανο να αντιμετωπίσει την κρίση. Εκτιμά ότι είναι ευκαιρία για τις δυνάμεις της Σοσιαλδημοκρατίας να βγουν μπροστά με προτάσεις, σε μια περίοδο που θυμίζει την εποχή μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου επικράτησαν οι σοσιαλδημοκρατικές ιδέες,  για ένα κράτος μοχλό ανάπτυξης και για τη δημιουργία ισχυρού  κοινωνικού κράτους.

Η  συνέντευξη

Ποιες οι ιδεολογικές και πολιτικές προεκτάσεις από την υγειονομική κρίση στη νέα εποχή;

Η υγειονομική κρίση έφερε στο προσκήνιο την ανάγκη ύπαρξης του κοινωνικού κράτους. Και όταν αναφέρουμε το κοινωνικό κράτος δεν εννοούμε μόνο την υγεία.

Αλλά να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η Πανδημία έκανε αναγκαία την ύπαρξη ενός ανεπτυγμένου και αποτελεσματικού Εθνικού Συστήματος Υγείας. Μην ξεχνάμε ότι τα μέτρα κοινωνικής απόστασης μέχρι και το μέτρο της καραντίνας πάρθηκαν με τη λογική ότι «Δεν θέλουμε να επιβαρυνθεί το σύστημα υγείας, το οποίο δεν επαρκεί». Και το βάρος της υγειονομικής κρίσης έπεσε στους ώμους του δημόσιου συστήματος υγείας. Μην ξεχνούμε ότι ο ΠΙΣ, ο οποίος εκπροσωπεί χιλιάδες ελευθεροεπαγγελματίες ιατρούς έδωσε οδηγίες για κλείσιμο των ιατρείων, κατά τη διάρκεια της κρίσης. Αλλά και από το δημόσιο σύστημα υγείας ποιο τμήμα του χρειάσθηκε; Τα νοσοκομεία κυρίως τα τριτοβάθμια. Πράγμα που απέδειξε ότι η μικροπολιτική των προηγούμενων ετών δημιουργίας μικρών και μεσαίων νοσοκομείων στον ίδιο νομό είναι αναποτελεσματική και σπάταλη. Αντιθέτως η δημιουργία ισχυρών νοσοκομειακών μονάδων με πλείστες ειδικότητες και πολλά κρεββάτια ΜΕΘ είναι αναγκαία για την αντιμετώπιση της κρίσης. Επίσης αυτό που χρειάσθηκε από το δημόσιο σύστημα υγείας ήταν η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας (πρόληψη, ενημέρωση, αντιμετώπιση εξωνοσοκομειακών περιστατικών. Αλλά αυτό το κομμάτι έλειψε. Με ευθύνες διαχρονικές δεν έχουμε δημιουργήσει αξιόπιστο δημόσιο σύστημα πρωτοβάθμιας περίθαλψης. Έτσι οι εκκλήσεις των ειδικών κατά τη διάρκεια της πανδημίας «να απευθύνεστε καθημερινά στον οικογενειακό σας γιατρό» κατάντησε ένα σύντομο ανέκδοτο.

Εκτός από την υγεία όμως όλοι οι τομείς του κοινωνικού κράτους αποδείχθηκαν αναγκαίοι. Ο τομέας της πρόνοιας με χαρακτηριστικό παράδειγμα την υπηρεσία «βοήθεια στο σπίτι». Οι υπηρεσίες της πολιτικής προστασίας οι οποίες κατεξοχήν αφορούν το κοινωνικό κράτος. Αλλά και η δημόσια παιδεία που κλήθηκε να υπηρετήσει την εξ αποστάσεως εκπαίδευση και να ανταγωνισθεί την ιδιωτική μέσω του «ψηφιακού σχολείου».

Επίσης οι κρατικές παρεμβάσεις στην οικονομική ζωή, που αναγκάσθηκε να κάνει η δεξιά κυβέρνηση αθετώντας τις ιδεολογικές της θέσεις και ακολουθώντας «σοσιαλιστικές πρακτικές», είναι ένα τρανταχτό παράδειγμα πόσο επίκαιρο γίνεται το αίτημα για αλλαγή ιδεολογικού αφηγήματος και πολιτικής πρακτικής.

Ο ρόλος της Σοσιαλδημοκρατίας στην Ευρώπη και στην Ελλάδα στις νέες συνθήκες

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας έγινε φανερό ότι οι πολιτικές της ευρωπαϊκής ένωσης αλλά και οι πολιτικές της ελληνικής κυβέρνησης θύμισαν πρακτικές σοσιαλδημοκρατίας. Το περίφημο δόγμα «η αγορά τα ρυθμίζει όλα» αποδείχθηκε ανίκανο να αντιμετωπίσει την κατάσταση που δημιουργήθηκε. Η αγορά προφανώς δε μπορούσε για παράδειγμα να ρυθμίσει την καταστροφή στις αεροπορικές εταιρείες ή ακόμη και στη βαριά βιομηχανία της Γερμανίας (αυτοκινητοβιομηχανία) αλλά και τη «βαριά» βιομηχανία της Ελλάδας που είναι ο Τουρισμός. Έτσι και οι πιο ακραιφνείς νεοφιλελεύθεροι προσέτρεξαν στο κράτος. Κάτι αδιανόητο για τα μέχρι τότε δεδομένα.

Έτσι είδαμε την ευρωπαϊκή ένωση να χαρίζει λεφτά χωρίς δάνεια, να καταργεί τη συνθήκη του Μάαστριχ και τους κανόνες των δημοσίων ελλειμμάτων και την ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα να πνίγει τα ευρωπαϊκά κράτη στη ρευστότητα. Αντίστοιχα είδαμε τη δεξιά κυβέρνηση στην Ελλάδα να πληρώνει μισθούς ιδιωτικών υπαλλήλων, να μειώνει ενοίκια επαγγελματιών, να δίνει επιδόματα σε ελευθεροεπαγγελματίες. Κρατική παρέμβαση δηλαδή σχεδόν «σοβιετικού» τύπου.

Επίσης η ύπαρξη του κοινωνικού κράτους στην Ευρώπη με τα δημόσια συστήματα υγείας έσωσε την υπόληψή της απέναντι στις ΗΠΑ, αλλά και εν μέρει στο Ηνωμένο βασίλειο, όπου η πανδημία έδειξε τα αδιέξοδα των λαϊκίστικων – ακροδεξιών πολιτικών.

Νομίζω ότι την ήττα αυτή που υπέστη η «ελεύθερη αγορά», θα πρέπει να την εκμεταλλευτούν οι δυνάμεις της σοσιαλδημοκρατίας και να βγουν μπροστά με προτάσεις για την εποχή μετά την υγειονομική κρίση.

Η εποχή μετά την υγειονομική κρίση είναι πιθανό να θυμίσει την εποχή μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, οπότε επικράτησαν εκ των αναγκών οι σοσιαλδημοκρατικές ιδέες για ένα κράτος μοχλό ανάπτυξης και η εγκαθίδρυση στην Ευρώπη του κοινωνικού κράτους.