Προετοιμάζοντας τη διακυβέρνηση. Του ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΤΣΕΚΟΥ

Η εφαρ­μο­σμέ­νη πο­λι­τι­κή μέσα από τα συ­γκοι­νω­νού­ντα δο­χεία της πο­λι­τι­κής και της διοί­κη­σης.

1. Τι εί­ναι εφαρ­μο­σμέ­νη πο­λι­τι­κή

Αντι­κεί­με­νο της πο­λι­τι­κής δια­δι­κα­σί­ας στις σύγ­χρο­νες δη­μο­κρα­τί­ες πρέ­πει να εί­ναι η προ­α­γω­γή του δη­μο­σί­ου συμ­φέ­ρο­ντος, δη­λα­δή η με­γι­στο­ποί­η­ση του κοι­νού οφέ­λους μέσα από την επί­λυ­ση συλ­λο­γι­κών προ­βλη­μά­των και την αξιο­ποί­η­ση συλ­λο­γι­κών ευ­και­ριών. Κατ’ αυτή την έν­νοια εφαρ­μο­σμέ­νη πο­λι­τι­κή δεν εί­ναι τί­πο­τε άλλο παρά το σύ­νο­λο των ασκού­με­νων δη­μό­σιων πο­λι­τι­κών και κρί­νε­ται εκ του απο­τε­λέ­σμα­τος: ορθή πο­λι­τι­κή εί­ναι το σύ­νο­λο των επι­τυ­χη­μέ­νων το­με­α­κών πο­λι­τι­κών, ενώ λαν­θα­σμέ­νη το άθροι­σμα των απο­τυ­χη­μέ­νων το­με­α­κών πο­λι­τι­κών.

Η επι­τυ­χία όμως της δη­μό­σιας δρά­σης συ­νε­πά­γε­ται την κά­λυ­ψη πολ­λών δια­φο­ρε­τι­κών και συ­χνά αντι­κρουό­με­νων κοι­νω­νι­κών ανα­γκών και συλ­λο­γι­κών επι­διώ­ξε­ων. Είναι δε­δο­μέ­νο ότι εντός των δη­μο­κρα­τι­κών κοι­νω­νιών συ­γκρο­τού­νται και συ­νυ­πάρ­χουν δια­φο­ρε­τι­κές αντι­λή­ψεις για το δέον γε­νέ­σθαι – ενί­ο­τε αντι­δια­με­τρι­κά αντί­θε­τες. Η­ «ορ­θό­τη­τα» λοι­πόν μιας πο­λι­τι­κής δεν εί­ναι μο­νο­διά­στα­τη αλλά πο­λυ­διά­στα­τη και το εκά­στο­τε μίγ­μα της συ­γκρο­τεί­ται μέσω του δη­μό­σιου δια­λό­γου και των εκλο­γών, των κομ­μά­των και των αυ­το­διοι­κη­τι­κών πα­ρα­τά­ξε­ων, αλλά και των συν­δι­κά­των και των λοι­πών κοι­νω­νι­κών συλ­λο­γι­κο­τή­των. Το εκά­στο­τε «μίγ­μα ορ­θό­τη­τας» δεν εί­ναι κατά συ­νέ­πεια προ­ϊ­όν απλώς τε­χνι­κού κα­θο­ρι­σμού, αλλά πρω­τί­στως ζή­τη­μα κοι­νω­νι­κής εξι­σορ­ρό­πη­σης και συ­ναί­νε­σης.

2. Η δια­κυ­βέρ­νη­ση ξε­κι­νά από το πο­λι­τι­κό πρό­γραμ­μα

Η συ­στη­μα­τι­κή πα­ρα­γω­γή δη­μό­σιων πο­λι­τι­κών ξε­κι­νά από το επί­πε­δο του πο­λι­τι­κού συ­στή­μα­τος με τη μορ­φή ενός πο­λι­τι­κού/​κομ­μα­τι­κού (ή αυ­το­διοι­κη­τι­κού) προ­γράμ­μα­τος στο οποίο απο­σα­φη­νί­ζο­νται οι προ­τε­ραιό­τη­τες και τί­θε­νται οι στρα­τη­γι­κές κα­τευ­θύν­σεις που θα εξει­δι­κευ­τούν εν συ­νε­χεία σε επι­χει­ρη­σια­κό επί­πε­δο, εάν και όταν το συ­γκε­κρι­μέ­νο πο­λι­τι­κό κόμ­μα (ή αυ­το­διοι­κη­τι­κή πα­ρά­τα­ξη) ασκή­σει εξου­σία.

Προ­τε­ραιό­τη­τες πο­λι­τι­κής όμως δεν ση­μαί­νει απλώς δια­τύ­πω­ση γε­νι­κευ­τι­κών «θέ­σε­ων». Σημαί­νει σκια­γρά­φη­ση ενός ολο­κλη­ρω­μέ­νου, χρο­νο­προ­γραμ­μα­τι­σμέ­νου και αδρο­με­ρώς κο­στο­λο­γη­μέ­νου προ­γράμ­μα­τος δυ­νη­τι­κής δια­κυ­βέρ­νη­σης.

Προ­φα­νώς δεν ανα­μέ­νει κα­νείς από έναν πο­λι­τι­κό σχη­μα­τι­σμό την κα­τά­στρω­ση ανα­λυ­τι­κών υπη­ρε­σια­κών προ­γραμ­μά­των σε επί­πε­δο γε­νι­κών γραμ­μα­τειών, γε­νι­κών διευ­θύν­σε­ων ή διευ­θύν­σε­ων. Αυτό έπε­ται και εί­ναι η δου­λειά των -μό­νι­μων και με­τα­κλη­τών- στε­λε­χών της διοί­κη­σης. Ανα­μέ­νει όμως τη συ­γκρό­τη­ση στρα­τη­γι­κής στο­χο­θε­σί­ας που θα πε­ρι­λαμ­βά­νει:

• την ανά­λυ­ση της υφι­στά­με­νης κα­τά­στα­σης,

• τον κα­θο­ρι­σμό στρα­τη­γι­κών κα­τευ­θύν­σε­ων και προ­τε­ραιο­τή­των,

• τη βα­σι­κή φι­λο­σο­φία και εν­δε­χο­μέ­νως τον πυ­ρή­να της δια­τύ­πω­σης των κρί­σι­μων για τη συ­γκε­κρι­μέ­νη πο­λι­τι­κή δια­τά­ξε­ων που θα χρεια­στεί να θε­σπι­στούν,

• τη σκια­γρά­φη­ση ενός προ­γράμ­μα­τος κρί­σι­μων ενερ­γειών εφαρ­μο­γής των κα­τευ­θύν­σε­ων αυ­τών που θα λαμ­βά­νει υπό­ψη θέ­μα­τα όπως:

• το ανα­με­νό­με­νο κό­στος άσκη­σης της πο­λι­τι­κής και τους τρό­πους κά­λυ­ψής του,

• τις δυ­σχέ­ρειες και τις αντι­δρά­σεις που ανα­μέ­νε­ται να προ­κλη­θούν από τη συ­γκε­κρι­μέ­νη πο­λι­τι­κή και τους τρό­πους αντι­με­τώ­πι­σής τους,

• μια εκτί­μη­ση της επι­χει­ρη­σια­κής ικα­νό­τη­τας των αρ­μό­διων υπη­ρε­σιών και τους τρό­πους ενί­σχυ­σής της.

3. Η ση­μα­σία της διε­πα­φής πο­λι­τι­κής και διοί­κη­σης

Εξαι­ρε­τι­κά ση­μα­ντι­κή εί­ναι όχι μόνο η προ­γραμ­μα­τι­κή προ­ε­τοι­μα­σία της δια­κυ­βέρ­νη­σης αλλά και η διε­πα­φή διοί­κη­σης και πο­λι­τι­κής, στο επί­πε­δο των αι­ρε­τών και με­τα­κλη­τών προϊ­στα­μέ­νων κατά την άσκη­σή της. Εκεί εξει­δι­κεύ­ε­ται η τεκ­μη­ριω­μέ­νη ιε­ράρ­χη­ση των κοι­νω­νι­κών προ­τε­ραιο­τή­των, δια­κρι­βώ­νε­ται η τε­χνι­κή εφι­κτό­τη­τά τους και η βέλ­τι­στη κα­τα­νο­μή των συ­νο­λι­κά δια­θέ­σι­μων πό­ρων. Οι λει­τουρ­γί­ες αυ­τές προ­κύ­πτουν από τα συ­γκοι­νω­νού­ντα δο­χεία της πο­λι­τι­κής και της διοί­κη­σης, δια­μορ­φώ­νουν το πε­δίο της δια­κυ­βέρ­νη­σης και η ομα­λή διε­ξα­γω­γή τους κα­θο­ρί­ζει την ποιό­τη­τα της δη­μο­κρα­τί­ας.

Χωρίς τις κρί­σι­μες λει­τουρ­γί­ες της τεκ­μη­ρί­ω­σης και της συ­ναί­νε­σης που θα βα­σί­ζο­νται στη συ­νύ­παρ­ξη και σύν­θε­ση δια­φο­ρε­τι­κών ιδε­ών, υπό την προ­ϋ­πό­θε­ση ότι οι φο­ρείς τους θα απο­δέ­χο­νται την ίδια τη δη­μο­κρα­τι­κή δια­δι­κα­σία, η πο­λι­τι­κή με­τα­τρέ­πε­ται σε ένα παι­χνί­δι με τους φό­βους και τις προσ­δο­κί­ες του εκλο­γι­κού σώ­μα­τος, σε ένα παι­χνί­δι εντυ­πώ­σε­ων χω­ρίς με­γά­λη επα­φή με την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα των δη­μό­σιων πο­λι­τι­κών και των απο­τε­λε­σμά­των τους.

Το πο­λι­τι­κό μάρ­κε­τινγκ συ­γκρού­ε­ται ασφα­λώς με την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, όπως ακρι­βώς και το μάρ­κε­τινγκ των αγα­θών και υπη­ρε­σιών. Και πολύ συ­χνά κερ­δί­ζει το μάρ­κε­τινγκ και όχι η πραγ­μα­τι­κό­τη­τα. Η πο­λι­τι­κή ασκεί­ται με στε­ρε­ό­τυ­πα και συ­ναι­σθή­μα­τα και όχι με τεκ­μη­ριω­μέ­νες προ­τά­σεις και με­τρή­σι­μα απο­τε­λέ­σμα­τα. Η συ­νή­θης συ­νέ­πεια εί­ναι η πα­ρα­γω­γή απο­τυ­χη­μέ­νων δη­μό­σιων πο­λι­τι­κών, ακό­μα και παρά την ύπαρ­ξη επι­τυ­χη­μέ­νων πο­λι­τι­κών προ­σώ­πων.

4. Η προ­γραμ­μα­τι­κή δέ­σμευ­ση των κομ­μά­των εί­ναι στοι­χείο ου­σια­στι­κής δη­μο­κρα­τί­ας

Οι πο­λι­τι­κές άλ­λω­στε κα­τα­λή­γουν να εί­ναι ανα­πο­τε­λε­σμα­τι­κές επει­δή ο συ­νο­λι­κός διοι­κη­τι­κός αλλά και πο­λι­τι­κός τρό­πος σχε­δια­σμού τους πά­σχει. Πολι­τι­κές που πα­ρά­γο­νται συ­γκε­ντρω­τι­κά και ατεκ­μη­ρί­ω­τα έχουν αυ­ξη­μέ­νες πι­θα­νό­τη­τες και να μη γί­νουν απο­δε­κτές από τις κοι­νω­νι­κές ομά­δες που επη­ρε­ά­ζο­νται αρ­νη­τι­κά αλλά και να εί­ναι αντι­κει­με­νι­κά -δη­λα­δή ως προς τους επι­διω­κό­με­νους στό­χους- λαν­θα­σμέ­νες.

Προ­γράμ­μα­τα που πε­ριο­ρί­ζο­νται σε γε­νι­κές και επι­λε­κτι­κές κα­τευ­θύν­σεις χω­ρίς να κα­λύ­πτουν όλο το φά­σμα των κρί­σι­μων πα­ρεμ­βά­σε­ων σε κάθε πε­δίο, χω­ρίς να εξει­δι­κεύ­ουν επι­μέ­ρους επι­διώ­ξεις και ενέρ­γειες και χω­ρίς να προ­βλέ­πουν τους ανα­γκαί­ους όρους για την εφαρ­μο­γή τους εί­ναι προ­σχη­μα­τι­κά και άχρη­στα.

Τέλος, κόμ­μα­τα τα οποία ανέρ­χο­νται στην εξου­σία με γε­νι­κό­λο­γες θέ­σεις χω­ρίς συ­γκε­κρι­μέ­νες δε­σμεύ­σεις και εν συ­νε­χεία επε­ξερ­γά­ζο­νται και ασκούν πο­λι­τι­κές τις οποί­ες, ου­σια­στι­κά, ου­δέ­πο­τε έθε­σαν υπό την έγκρι­ση του εκλο­γι­κού σώ­μα­τος λει­τουρ­γούν, εν τέ­λει, μη δη­μο­κρα­τι­κά.

Αναδημοσίευση από “Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ”