Πού βρίσκεται η τουρκική παρανομία; Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΡΟΖΑΚΗ

Οι τουρ­κι­κές προ­κλή­σεις τον τε­λευ­ταίο μήνα κλι­μα­κώ­νο­νται όλο και πιο έντο­να, με από­γειο τις δη­λώ­σεις Ερντο­γάν, Τσα­βού­σο­γλου και άλ­λων αξιω­μα­τού­χων του κρά­τους, που απει­λούν ευ­θέ­ως την Ελλά­δα με επι­βο­λή στρα­τιω­τι­κών μέ­τρων, τη χρή­ση βίας, αν η Ελλά­δα δεν συ­νε­τι­στεί. Αυτές οι δη­λώ­σεις από μό­νες τους απο­τε­λούν πα­ρα­βί­α­ση της αρ­χής απα­γό­ρευ­σης απει­λής και χρή­σης βίας, που προ­βλέ­πε­ται στο Αρθρο 2 παρ. 4 του Κατα­στα­τι­κού των Ηνω­μέ­νων Εθνών, και έχει ταυ­τό­χρο­να ανα­χθεί σε κα­νό­να γε­νι­κού εθι­μι­κού δι­καί­ου, με κα­τα­να­γκα­στι­κή ισχύ (jus cogens). Εξάλ­λου και η απει­λή ότι σε πε­ρί­πτω­ση που η Ελλά­δα ασκή­σει το νό­μι­μο δι­καί­ω­μά της να επε­κτεί­νει στα 12 ν.μ. την αι­για­λί­τι­δα ζώνη της θα έχει ως συ­νέ­πεια να θε­ω­ρη­θεί αυτό casus belli, όπως πολύ με­λο­δρα­μα­τι­κά έχει απο­φα­σί­σει η Τουρ­κι­κή Εθνο­συ­νέ­λευ­ση, και το έχει πρό­σφα­τα υπεν­θυ­μί­σει ο τούρ­κος υπουρ­γός Εξω­τε­ρι­κών, απο­τε­λεί απει­λή χρή­ση βίας , που δεν κα­λύ­πτε­ται από την έν­νοια των νό­μι­μων αντί­με­τρων, που κάθε κρά­τος μπο­ρεί να λά­βει, σε πε­ρί­πτω­ση που θί­γο­νται δι­καιώ­μα­τά του από πα­ρά­νο­μες πρά­ξεις τρί­του κρά­τους. Αλλά η Τουρ­κία δεν έχει, κάθε άλλο μά­λι­στα, απαρ­νη­θεί τη χρή­ση βίας, ως μέσο άσκη­σης διε­θνούς πο­λι­τι­κής.

Αλλά κι αν υπο­θέ­σου­με ότι οι τουρ­κι­κές δη­λώ­σεις έχουν συ­γκα­λυμ­μέ­να εκ­φρα­στεί, ώστε να μη συ­νι­στούν άμε­ση απει­λή προς την Ελλά­δα (πράγ­μα δύ­σκο­λο να γί­νει κα­τα­νοη­τό, ιδιαί­τε­ρα μετά τις τε­λευ­ταί­ες ανα­φο­ρές του επι­κε­φα­λής του κρά­τους, Προ­έ­δρου της Δημο­κρα­τί­ας), οι έμπρα­κτες ενέρ­γειες του «Ορούτς Ρέις» αρ­κούν για να στοι­χειο­θε­τή­σουν την πα­ρα­νο­μία. Πράγ­μα­τι με την τρί­τη κατά σει­ρά επέ­κτα­ση της NAVTEX , που μό­λις χθες ανα­κοι­νώ­θη­κε, η Τουρ­κία πα­ρα­βιά­ζει βά­ναυ­σα το Δίκαιο της Θάλασ­σας. Πού βρί­σκε­ται η πα­ρα­βί­α­ση;

Η Σύμ­βα­ση για το Δίκαιο της Θάλασ­σας του 1982, η οποία έχει με­τα­τρα­πεί και σε εθι­μι­κό δί­καιο, του­λά­χι­στον ως προς τις ου­σια­στι­κές δια­τά­ξεις της, και συ­νε­πώς δε­σμεύ­ει και την Τουρ­κία, η οποία δεν την έχει επι­κυ­ρώ­σει, προ­βλέ­πει ότι απο­κλεί­ο­νται μο­νο­με­ρείς οριο­θε­τή­σεις δύο του­λά­χι­στον θα­λασ­σί­ων ζω­νών, αυτή της υφα­λο­κρη­πί­δας (Αρθρο 84) και της Απο­κλει­στι­κής Οικο­νο­μι­κής Ζώνης (Α­Ο­Ζ, Αρθρο 73). Για το θέμα της οριο­θέ­τη­σης προ­βλέ­πουν τα άρ­θρα αυτά τη συμ­φω­νία με­τα­ξύ των εμπλε­κό­με­νων με­ρών στην πε­ριο­χή, σύμ­φω­να με το Διε­θνές Δίκαιο, και η οποία (συμ­φω­νία) θα πρέ­πει να απο­δί­δει ένα δί­καιο (ευ­θύ­δι­κο) απο­τέ­λε­σμα. Φυσι­κά εξυ­πα­κού­ε­ται ότι το δί­καιο απο­τέ­λε­σμα δεν μπο­ρεί να αμ­φι­σβη­τη­θεί από τη στιγ­μή που τα δύο μέρη συ­ναι­νέ­σουν στο πε­ριε­χό­με­νο της συμ­φω­νί­ας, και χα­ρά­ξουν την οριο­θε­τι­κή γραμ­μή της αρε­σκεί­ας τους. Μετά την οριο­θέ­τη­ση μπο­ρεί να ακο­λου­θή­σει η κα­τά­θε­ση συ­ντε­ταγ­μέ­νων, και τα δύο κρά­τη να προ­χω­ρή­σουν στην εξε­ρεύ­νη­ση και εκ­με­τάλ­λευ­ση του δι­κού τους τμή­μα­τος της υφα­λο­κρη­πί­δας ή Α­Ο­Ζ.

Η ενέρ­γεια της Τουρ­κί­ας να προ­χω­ρή­σει μο­νο­με­ρώς σε έρευ­νες της υφα­λο­κρη­πί­δας, με την πρό­φα­ση ότι αυτή εί­ναι δική της έρ­χε­ται σε αντί­θε­ση με τη Σύμ­βα­ση του Δικαί­ου της Θάλασ­σας, και με το γράμ­μα και πνεύ­μα των σχε­τι­κών άρ­θρων της. Γιατί, βε­βαί­ως, δεν δια­τεί­νε­ται πως κά­νει έρευ­νες στους βυ­θούς ανοι­κτών θα­λασ­σών, πράγ­μα που θα ήταν επι­τρε­πτό (αν και σή­με­ρα μετά την επέ­κτα­ση της υφα­λο­κρη­πί­δας στα 200 ν.μ. από τις ακτές των πα­ρά­κτιων κρα­τών και την αντί­στοι­χη υιο­θέ­τη­ση της Α­Ο­Ζ, κα­νείς μπο­ρεί να αμ­φι­σβη­τή­σει το νό­μι­μο δι­καί­ω­μα ενός κρά­τους να κά­νει χρή­ση του συ­στα­τι­κού στοι­χεί­ου της ελευ­θε­ρί­ας των θα­λασ­σών, το δι­καί­ω­μα στην έρευ­να ενός τμή­μα­τος της ανοι­χτής θά­λασ­σας, και να προ­χω­ρή­σει στην άσκη­σή του) και νό­μι­μο. Κάτι που, πά­ντως η Τουρ­κία δεν δια­τεί­νε­ται, ανα­φε­ρό­με­νη πως κά­νει έρευ­νες στη δική της υφα­λο­κρη­πί­δα. Που δεν έχει οριο­θε­τη­θεί και συ­νε­πώς δεν υφί­στα­ται δι­καί­ω­μα πάνω σε αυ­τήν.

Είναι σα­φές ότι το Δίκαιο της Θάλασ­σας θε­ω­ρεί ότι το κυ­ριαρ­χι­κό δι­καί­ω­μα στην υφα­λο­κρη­πί­δα ενυ­πάρ­χει ipso facto και ab initio (εξ υπαρ­χής). Κατά συ­νέ­πεια, θε­ω­ρη­τι­κά, η Τουρ­κία δι­καιού­ται να εξε­ρευ­νή­σει την υφα­λο­κρη­πί­δα της, αφού υφί­στα­ται εξ υπαρ­χής, και χω­ρίς οριο­θέ­τη­ση. Ο κα­νό­νας, όμως, αυ­τός ισχύ­ει για τα κρά­τη που δεν βρί­σκο­νται σε θά­λασ­σες φυ­σι­κής στε­νό­τη­τας, και που μπο­ρούν να εξε­ρευ­νή­σουν και εκ­με­ταλ­λευ­θούν τον θα­λάσ­σιο και υπο­θα­λάσ­σιο πλού­το κατά το δο­κούν. Εκεί που η θά­λασ­σα δεν προ­σφέ­ρει τε­τρα­κό­σια μί­λια από τις αντί­στοι­χες ακτές των αντι­κεί­με­νων κρα­τών (δύο φο­ρές τα 200 ν.μ.), τότε το ορι­στι­κό δι­καί­ω­μα στην εξε­ρεύ­νη­ση και εκ­με­τάλ­λευ­ση απο­κτά­ται μόνο με προη­γού­με­νη οριο­θέ­τη­ση. Αυτή η ου­σια­στι­κή δια­φο­ρά με­τα­βάλ­λει τις ενέρ­γειες της Τουρ­κί­ας σε βά­ναυ­σα πα­ρά­νο­μες.

Συνε­πώς η Τουρ­κία επι­χει­ρεί με το «Ορούτς Ρέις» σε πε­ριο­χές όπου ει­κά­ζει ότι έχει δι­καιώ­μα­τα, ενώ έχει απλώς διεκ­δι­κή­σεις. Τη στιγ­μή μά­λι­στα που η πε­ριο­χή στην οποία επι­χει­ρεί έχει θε­ω­ρη­θεί ότι ανή­κει στην Ελλά­δα και αφο­ρά και σε τμή­μα­τα οριο­θε­τη­μέ­να από την Κυπρια­κή Δημο­κρα­τία. Κι εδώ βρί­σκε­ται το πρό­βλη­μα που κα­λεί σε οριο­θέ­τη­ση. Η πε­ριο­χή αυτή που η Ελλά­δα θε­ω­ρεί ότι της ανή­κει, ως εκ του γε­γο­νό­τος της πλή­ρους επή­ρειας των ανα­το­λι­κών ακτών της Ρόδου, Καρ­πά­θου και Κρή­της, και των νό­τιων του συ­γκρο­τή­μα­τος του Καστελ­λο­ρί­ζου, της δί­νει δυ­να­τό­τη­τα να επε­κτα­θεί ως το ση­μείο αυτό και να διεκ­δι­κή­σει υφα­λο­κρη­πί­δα και Α­Ο­Ζ. Η­ Τουρ­κία αρ­νεί­ται ότι η Ελλά­δα, με τη χρή­ση των πα­ρα­πά­νω ακτών, ως γραμ­μών βά­σης, έχει τέ­τοιας έκτα­σης επή­ρεια. Στην ου­σία απο­δί­δει στις ακτές αυ­τές μη­δε­νι­κή επή­ρεια.

Αυτή η ρι­ζι­κή διά­στα­ση από­ψε­ων δύ­σκο­λα γε­φυ­ρώ­νε­ται με τον διά­λο­γο. Εκτός αν η Ελλά­δα κά­νει δρα­στι­κές υπο­χω­ρή­σεις στο Αιγαίο προ­κει­μέ­νου να κερ­δί­σει ικα­νο­ποι­η­τι­κή επή­ρεια για τα νη­σιά αυτά. Κάτι που φα­ντά­ζει εξω­πραγ­μα­τι­κό, κάτω από τις ση­με­ρι­νές συ­γκυ­ρί­ες. Κατά συ­νέ­πεια πι­θα­νό­τε­ρη εξέ­λι­ξη εί­ναι να με­τα­τρα­πεί ο διά­λο­γος για διε­ρευ­νη­τι­κές σε δια­πραγ­μα­τεύ­σεις για τη σύ­να­ψη συ­νυ­πο­σχε­τι­κού, με στό­χο την πα­ρα­πο­μπή της υπό­θε­σης οριο­θέ­τη­σης θα­λάσ­σιων ζω­νών στο Αιγαίο Πέλα­γος και στην Ανα­το­λι­κή Μεσό­γειο στο Διε­θνές Δικα­στή­ριο. Το οποίο με τη μα­κρά και πο­λύ­χρο­νη εμπει­ρία που δια­θέ­τει σε θέ­μα­τα οριο­θε­τή­σε­ων μπο­ρεί να εί­ναι ο κα­τα­λύ­της στην εξεύ­ρε­ση λύ­σης στη δια­φο­ρά αυτή. Και στους αρ­νη­τές αυ­τής της λύ­σης που χρό­νια τώρα επι­κα­λού­νται το επι­χεί­ρη­μα ότι το Διε­θνές Δικα­στή­ριο δεν εί­ναι το κα­τάλ­λη­λο όρ­γα­νο να λύ­σει τη δια­φο­ρά, για­τί επι­κρα­τεί η άπο­ψη ότι θέ­λει πά­ντα να ικα­νο­ποι­ή­σει και τους δύο δια­δί­κους, και συ­νε­πώς ότι θα γί­νουν τα­χυ­δα­κτυ­λουρ­γί­ες με απο­τέ­λε­σμα τη μεί­ω­ση των όσων δι­καιού­μα­στε, η απά­ντη­ση εί­ναι ότι η ίδια η νο­μο­λο­γία του δεν πα­ρου­σιά­ζει τέ­τοια εν­δε­χό­με­να στις λύ­σεις που επι­τάσ­σει. Και σε κάθε πε­ρί­πτω­ση, δεν αξί­ζει τον κόπο μια δι­κα­στι­κή από­φα­ση να μας δώ­σει ορι­στι­κές λύ­σεις στις χρό­νιες δια­φο­ρές μας και να αντι­κα­τα­στή­σει μια θά­λασ­σα ρή­ξε­ων και δια­φο­ρών σε μια θά­λασ­σα ει­ρή­νης και διε­θνούς συ­νερ­γα­σί­ας;

Δημοσίευση από “ΤΑ ΝΕΑ”