“Παλαιομουσουλμάνοι- Κεμαλικοί στην Δυτική Θράκη”: το νέο βιβλίο των Σ. Σολταρίδη και Μ. Δήμου

H χάραξη της Μειονοτικής πολιτικής μεταξύ των ετών 1950-1970 την Ελλάδα και πώς αυτή επηρέασε την ρωμαίικη ομογένεια της Τουρκίας, είναι το αντικείμενο του νέου βιβλίου  των Συμεών Σολταρίδη και Μαρίας Δήμου «Παλαιομουσουλμάνοι– Κεμαλικοί στην Δυτική Θράκη- Με βάση τις πηγές του Γενικού Αρχείου του Κράτους Διεύθυνσης Εσωτερικών Νομαρχίας Ροδόπης (1950-1970)».

Το βιβλίο βασίζεται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους Διεύθυνσης Εσωτερικών Νομαρχίας Ροδόπης και στην μελέτη δεκάδων πρακτικών και εγγράφων δύο καθοριστικών για την Θράκη και το μειονοτικό δεκαετιών και είναι το αποτέλεσμα ερευνητικής προσπάθειας 4 ετών που επικεντρώνεται στο αρχειακό υλικό των ΓΑΚ Ν. Ροδόπης, των φακέλων των δεκαετιών ’50 έως ’70, που άπτεται θεμάτων της μειονότητας. Στις σελίδες του βιβλίου οι αναγνώστες θα βρουν αποσπάσματα και σχολιασμό των εγγράφων, εισαγωγικές πληροφορίες για την καλύτερη κατανόηση του μειονοτικού ζητήματος, τα συμπεράσματα στα οποία οι συγγραφείς κατέληξαν, καθώς και σημειώματα διακεκριμένων επιστημόνων της περιοχής, που έχουν ασχοληθεί επανειλημμένως με το θέμα κι έχουν άμεση εμπλοκή με αυτό μέσω της επαγγελματικής ή ακαδημαϊκής τους ιδιότητας.

Όπως αναφέρουν οι συγγραφείς στόχος τους είναι να επισημάνουν πολιτικές και αποφάσεις για να βοηθήσουν στην κατανόηση της πορείας αλλά και της σημερινής κατάστασης στη Θράκη και όχι να καταγγείλουν ή να καταδείξουν άτομα και ομάδες.

Οι δύο δεκαετίες ήταν καθοριστικές, αφού αποτέλεσαν την κρισιμότερη περίοδο στη διαχείριση του Μειονοτικού θέματος το οποίο με τη σειρά του επηρέασε και συνεχίζει να επηρεάζει τόσο την πορεία της Δυτικής Θράκης και ειδικότερα της Ροδόπης, όσο και την παρουσία της Ομογένειας στην Τουρκία. Η κυρίαρχη ιδεολογία της εποχής εκείνης, όχι μόνο καθοδήγησε τη χάραξη της πολιτικής για τα επόμενα χρόνια αλλά εν πολλοίς έγινε η βάση για την μέχρι σήμερα θεώρηση της εφαρμοζόμενης πολιτικής στο Μειονοτικό.

Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου γίνεται αντιληπτός στον αναγνώστη ο τρόπος αντιμετώπισης διαφόρων προβλημάτων αλλά και η γενική πολιτική της διοίκησης σε σχέση με το Μειονοτικό, όπως η διάθεση αγροτικών περιοχών σε «εθνικά αλώβητους», η διαγραφή Μειονοτικών από τα δημοτολόγια, η απαλλοτρίωση των «μη δηλωμένων» περιουσιακών τους στοιχείων, οι «λάθρα αναχωρησάντες και εγκαταλειψάντες τις περιουσίες τους», η μεταφορά «Ελληνοπρεπώς σκεπτόμενων» στις Μειονοτικές περιοχές, η δημιουργία «πυρήνων» μέσα στους Μειονοτικούς οικισμούς, όπως και η δημιουργία πολιτικής «εθνικοθρησκευτικής διαφώτισης και ψυχαγωγίας».

Μέσα από το αρχειακό υλικό αναδεικνύεται επίσης η πορεία της Ομογένειας στην Τουρκία καθώς αυτή ήταν και είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη Μουσουλμανική Μειονότητα της Δυτικής Θράκης ως απόρροια των άρθρων της Συνθήκης της Λωζάνης. Επομένως κάθε ενέργεια που αφορούσε την μειονότητα της Θράκης είχε αντίκτυπο στη Ρωμαίικη Μειονότητα της Τουρκίας. Όπως σημειώνουν οι συγγραφείς «μπορεί κάθε κίνηση να απέβλεπε στη συρρίκνωση ή απομάκρυνση της Μουσουλμανικής Μειονότητας στη Δυτική Θράκη, τελικά όμως πετύχαινε να μειώνεται και να αποδυναμώνεται η Ομογένεια στην Τουρκία. Φτάσαμε σήμερα τμήμα της Ελληνικής Πολιτείας να επικαλείται το μικρό αριθμό των διαβιούντων σε Πόλη- Ίμβρο- Τένεδο και να χρησιμοποιεί και πάλι την ανύπαρκτη αμοιβαιότητα για να δικαιολογήσει τη μη επίλυση χρονιζόντων και εναπομεινάντων προβλημάτων της Μειονότητας της Δυτικής Θράκης».

Τέλος, στο βιβλίο αναδεικνύεται το γεγονός ότι η μειονοτική πολιτική χαράσσονταν ανάλογα και με τις Ελληνοτουρκικές σχέσεις, το Κυπριακό και τις πολιτικές της Τουρκίας έναντι της Ελληνορθόδοξης Μειονότητας.

Το βιβλίο αναρτήθηκε στο ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο των εκδόσεων «Ψυχογιός» και διατίθεται δωρεάν στην διεύθυνση https://www.bookoo.gr/eshop/books/palaiomousoulmanoi-kemalikoi-sti-ditiki-thraki.