Οι αναγεννημένοι Ταλιμπάν του φιλελευθερισμού. Του Τάκη Μπατζελή

Είναι γνωστό ότι η κατάρρευση των καθεστώτων του «υπαρκτού σοσιαλισμού» επέφερε δομικές αλλαγές στο παγκόσμιο οικονομικό-κοινωνικό σύστημα ιστορικού χαρακτήρα. Ο θριαμβικός καπιταλισμός θεώρησε ότι έχει επιβληθεί οριστικά και ότι το «γενικό καλό» έχει επικρατήσει. Μεθυσμένος από την επιτυχία του θεώρησε περιττό να προστατεύσει την αριστερή του πλευρά με έστω και μικρή αναδιανομή του πλούτου και την προστασία του κράτους πρόνοιας.

Η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία χωρίς όραμα και αποφασιστικότητα ενώπιον των νέων δεδομένων ακολούθησε το ρεύμα και αυτοκτόνησε. Νέες πολιτικές ορολογίες επικράτησαν: «Τρίτος δρόμος», «Πολιτική χωρίς συγκρούσεις», «Πέραν της Δεξιάς και της Αριστεράς». Επικράτησε η ανιστόρητη άποψη ότι η δυτική νεωτερικότητα αποτελεί μια μοναδική κατάσταση παντού ίδια και πάντα θετική. Εγινε πεποίθηση ότι το φαινόμενο των οικονομικών κύκλων είχε πια εξαλειφθεί και ότι μόνο «ενάρετους κύκλους» θα είχαμε εφεξής.

Ο νεοφιλελευθερισμός ως κυρίαρχος τρόπος παραγωγής διαχύθηκε και στο εποικοδόμημα με την αποθέωση του ατομοκεντρισμού, της «αυτοπραγμάτωσης», των οδηγών ευτυχίας, των life coaches, της αβάσταχτης ελαφρότητας των reality shows κ.λπ. Μια νέα θρησκεία για την οικουμενική ανθρώπινη χειραφέτηση. Για ακόμη μια φορά προβλήθηκε η ανάγκη της δημιουργίας ενός «νέου ανθρώπου» που θα ανταποκρίνεται και θα εκπροσωπεί τις ανάγκες του νέου πολιτιστικού και πολιτικού κομφορμισμού. Πολιτικό προσωπικό που ζει σε έναν κόσμο μισο-αληθινό και μισο- ψεύτικο του χρήματος, της στατιστικής, των focus groups. Η επαφή του με την κοινωνία, όταν δεν είναι περίοδος εκλογών, είναι μικρή. Η ιδεολογική επιρροή αυτού του υπερ-φιλελευθερισμού έχει περάσει σε μεσοστρώματα σχετικής και πάνω οικονομικής άνεσης, τα οποία έχουν υιοθετήσει όλη την ιδεολογική, πολιτική και πολιτιστική του σκευή.

Στην Ελλάδα το υλικό υπόστρωμα αυτής της μετάπτωσης είχε αρχίσει να δημιουργείται ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 με τη ραγδαία οικονομική μεγέθυνσή της και την ένταξή της στην ΟΝΕ. Η απαγκίστρωση κορυφώθηκε την περίοδο της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων με τις μεγάλες κοινωνικές και πολιτικές πολώσεις, την εχθροπαθή συμπεριφορά του ΣΥΡΙΖΑ και την αντανακλαστική δημιουργία του αντι-ΣΥΡΙΖΑ μετώπου. Ετσι, μέρος του πολιτικού προσωπικού της Αριστεράς-Κεντροαριστεράς και αντίστοιχα τμήματα μεσοστρωμάτων προχώρησαν σε ολική ιδεολογική μετάλλαξη που δεν έχει συγκυριακό χαρακτήρα.

Υπό το κάλυμμα ενός υπερ-φιλελευθερισμού έχουν υιοθετήσει παραδοσιακές θέσεις της Δεξιάς. Ετσι: εξιδανικεύουν τη Δύση ως κυρίαρχο πολιτισμικό παράδειγμα και υποτιμούν αλαζονικά τις απόψεις και τα προβλήματα του υπόλοιπου κόσμου. Με την κατηγορία του λαϊκισμού απαξιώνουν λαϊκές διεκδικήσεις. Συρρικνώνουν το κοινωνικό κράτος σε απλό δίχτυ κοινωνικής προστασίας. Απαξιώνουν την τεράστια συμβολή του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ στην Εθνική Αντίσταση. Θεωρούν, ανιστόρητα, ιστορικό ατύχημα την Οκτωβριανή Επανάσταση. Ελεεινολογούν αριστερές κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής.

Θεωρούν ότι η οικονομική υπανάπτυξη είναι αποκλειστικό πρόβλημα των συγκεκριμένων λαών. Ετσι, η Α. Διαμαντοπούλου, ηγερία αυτού του χώρου, απεφάνθη ότι οι χώρες της Αφρικής «δεν μπορούν να αναπτυχθούν» (παρέμβαση Συνέδριο Κύκλου Ιδεών 6.11.2023). Είναι ατύχημα της Ιστορίας που δεν ζουν οι Samir Amin, Andre Gunder Frank, Ανδρέας Παπανδρέου, Αργύρης Εμμανουήλ κ.ά. (οι οποίοι στις μελέτες τους ως αιτία του φαινομένου θεωρούσαν την «άνιση ανάπτυξη», την «άνιση ανταλλαγή», την «αντίθεση μητρόπολης-περιφέρειας») να την ακούσουν και να σκίσουν τα βιβλία τους. Στη συνέχεια εξέφρασε την ελπίδα της ότι «η Ευρώπη δεν θα γίνει σκουρόχρωμη»! Τι ρηχή υπεροψία!

Ο εν εξελίξει αιματηρός ισραηλινο-παλαιστινιακός πόλεμος και η τραγωδία στη Λωρίδα της Γάζας έδωσαν πεδίον δόξης λαμπρόν να υποστηρίξουν τυφλά το Ισραήλ και το «δικαίωμά του στην αυτοάμυνα». Καμία μνεία για την ιστορική τραγωδία των Παλαιστινίων, κανένας λόγος για την ισοπέδωση της Γάζας και τη σωρεία των εγκλημάτων πολέμου της πολιτικής ηγεσίας και του στρατού του Ισραήλ. Κανένα ενδιαφέρον για τον εκφοβισμό και τη φίμωση της ισραηλινής Αριστεράς (Dahlia Scheindlin, Israel: The Left in Peril, N.Y. Review of Books, 12.11.23).

Αντίθετα, αφ’ υψηλού, κυνικά και εστετίστικα χαρακτηρίζουν τις διαδηλώσεις υπέρ των Παλαιστινίων «μοδάτο ακτιβισμό» (Ελ. Βλαστού, «Παλιό μίσος, νέα μόδα», «Καθημερινή», 5.11.23). Υπάρχουν και χειρότερα. Κείμενα που θυμίζουν με τις απαραίτητες «αστόχαστες προσαρμογές» αντίστοιχα του πρώην κομμουνιστή και μετέπειτα θεωρητικού και υπουργού της χούντας Θεοφύλακτου Παπακωνσταντίνου.

Eνας αχταρμάς ιδεολογικής εμπάθειας νεοψυχροπολεμικού χαρακτήρα, όπου ο Λένιν θεωρείται φασίστας, η Χαμάς θεοκρατική λενινιστική οργάνωση και η φιλοπαλαιστινιακή συμπεριφορά αντισημιτισμός (Τ. Θεοδωρόπουλος, «Ισλαμισμός: θεοκρατικός λενινισμός», «Καθημερινή», 5.11.23). Σύρεται μία γραμμή μεταξύ «πολιτισμένων» και «απολίτιστων βαρβάρων» όπου οι τελευταίοι, τέτοιοι που είναι, δεν αξίζουν να έχουν τα δικαιώματα των «πολιτισμένων». Δικαιολογημένη κατά συνέπεια η άσκηση βάρβαρης βίας εναντίον τους.

Όμως στην πραγματικότητα οι ρίζες των ανθρώπινων συγκρούσεων είναι πολύ πιο σύνθετες. Δεν ανταποκρίνονται σε επιπόλαιες μανιχαϊστικές διαιρέσεις για να προσαρμοστούν στην προκρούστεια ιδεολογική κλίνη κάποιων είτε καλοπροαίρετων αφελών ή άλλων που υπηρετούν ως «οργανικοί διανοούμενοι» γεωπολιτικά και οικονομικά διακυβεύματα.

Αναδημοσίευση από www.efsyn.gr