Μ. ΒΕΛΕΓΡΑΚΗΣ (στην ananeotikiaristera.gr): «ΜΙΑ ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΑΞΗ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΚΟΥΜΠΗΣΕΙ ΔΥΟ ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΣΟΣΙΑΛΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΤΟ ΣΕΒΑΣΜΟ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ-ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟ-ΣΥΝΑΙΝΕΤΙΚΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΜΕΤΑΡΥΘΜΙΣΕΩΝ.»
Του Κώστα Πανδή
Ο Μανόλης Βελεγράκης, δικηγόρος, διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου της Νομικής Σχολής Αθηνών, με Μεταπτυχιακές Σπουδές Δημοσίου και Διοικητικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο PARIS II και μέλος της πολιτικής κίνησης «Ανανεωτική Αριστερά», μιλά στην «ananeotikiarisrea.gr» και σημειώνει ότι η υγειονομική και η συνακόλουθη οικονομική κρίση, που δεν ξέρουμε αν ακόμα έχει ολοκληρωθεί, επιταχύνει την μετάβαση προς τη μετα-νεωτερικότητα της οποίας πλέον γίνονται πιο ορατά τα χαρακτηριστικά. Αναφέρεται στον άνθρωπο της νέας εποχής, τον Ψηφιακό Άνθρωπο, που αποτελεί περισσότερο μέρος ενός ψηφιακού κόσμου παρά του φυσικού κόσμου. Περιγράφει το κράτος της νέας εποχής , το Μοντέρνο Κράτος, όπου η νομοκρατία και ο συνταγματισμός, με την πιο βαθιά έννοιά τους απ’ ότι τη γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, θα καθορίζουν την ύπαρξή του, και η «αποστολή» του θα προηγείται των κανόνων, σχολιάζοντας έτσι και την καθολική απαγόρευση κυκλοφορίας που επεβλήθη με απλή υπουργική απόφαση.
Διαπιστώνει την αναντιστοιχία της μικρής πολιτικής επιρροής σε σχέση με την απήχηση ιδεών της Σοσιαλδημοκρατίας και προτείνει η προοδευτική παράταξη, ξεκινώντας από το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και το δημοκρατικό-διαβουλευτικό-συναινετικό πρότυπο μεταρρυθμίσεων, χαρακτηριστικά της μεταπολεμικής σοσιαλδημοκρατίας , να ρίξει το βάρος σε τρόπους αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και στην κριτική σε πολιτικές που απορρέουν από την άγρια παγκοσμιοποίηση και τη σύγχρονη εξέλιξη του καπιταλισμού, μακριά από λαϊκίστικες ή προβοκατόρικες πρακτικές.
Η συνέντευξη
Ποιες είναι οι ιδεολογικές και πολιτικές προεκτάσεις της υγειονομικής κρίσης στη νέα εποχή;
Κατ’ αρχάς, η υγειονομική κρίση και η συνακόλουθη οικονομική δεν έχουν ακόμα ολοκληρωθεί, ώστε δεν υπάρχει οριστική αποτίμηση της χρονικής διάρκειας και της έντασής τους. Το βέβαιο είναι ότι τα γεγονότα τούτων και των επόμενων μηνών θα τάμουν τον ιστορικό χρόνο και θα αφετηριάσουν μια περίοδο με χαρακτηριστικά εν πολλοίς αναγόμενα στην κρίση αυτή. Στην περίοδο αυτή επιταχύνεται η μετάβαση προς τη μετα-νεωτερικότητα και γίνονται πιο ορατά τα χαρακτηριστικά της.
Θα μου επιτρέψετε να ξεκινήσω με μια πιο φιλοσοφική και υπερβατική παρατήρηση. Αλλάζει ο Άνθρωπος, δηλαδή ο τύπος του έλλογου όντος. Ο Άνθρωπος της νέας εποχής είναι ο Ψηφιακός Άνθρωπος. Κάθε πτυχή της ύπαρξής του, η παραγωγή, η κοινωνική δράση, η διασκέδαση, η επικοινωνία και η σεξουαλικότητα ακόμη διευκολύνονται αλλά και σμικρύνονται και καταγράφονται από την Ψηφιακή Τεχνολογία. Ο Άνθρωπος αυτός αποτελεί περισσότερο μέρος του Ψηφιακού Κόσμου παρά του Φυσικού Κόσμου.
Αλλάζει όμως και η φύση του Κράτους, δηλαδή του φορέα της πολιτικής εξουσίας. Το Μοντέρνο Κράτος είναι Κράτος Δικαίου όχι απλώς με την έννοια ότι οφείλει να σέβεται τους νόμους που το ίδιο έθεσε, αλλά με την πολύ πιο βαθιά έννοια ότι η νομοκρατία και ο συνταγματισμός καθορίζουν αυτήν τούτη την ύπαρξή του. Το Κράτος δρα μέσω και υπάρχει εντός του Συντάγματος και του Νόμου. Έξω από αυτά η αυθαιρεσία, η καταπίεση και το Μη-Κράτος. Στη νέα εποχή το Κράτος νοηματοδοτείται μέσω της αποστολής του και ιδίως μέσω μιας γενικής υποχρέωσης προστασίας που μάλιστα φτάνει μέχρι του σημείου υποκατάστασης της ατομικής ευθύνης, που αποτελεί άλλωστε και μορφή ενάσκησης της ατομικής ελευθερίας. Πρώτα έρχεται η αποστολή και μετά οι κανόνες. Αν οι κανόνες δεν εξυπηρετούν την αποστολή, αγνοούνται, κάμπτονται ή τροποποιούνται παρατύπως. Οι διάφορες θεωρίες δικαίου της ανάγκης αυτήν την πραγματικότητα έρχονται να μεταβολίσουν θεωρητικά. Έτσι, υπό κανονικές συνθήκες θα ήταν αδιανόητο νομίζω να συμβεί αυτό που έγινε σε εμάς, να επιβληθεί με απλή υπουργική απόφαση καθολική απαγόρευση κυκλοφορίας που επιφέρει στην πραγματικότητα αναστολή πολλών επιμέρους δικαιωμάτων και αυτής τούτης της γενικής ελευθερίας.
Ποιος είναι ο ρόλος της σοσιαλδημοκρατίας στην Ευρώπη και την Ελλάδα στις νέες συνθήκες;
Η σοσιαλδημοκρατία αντιμετωπίζει ένα παράδοξο τόσο στην Ευρώπη, όσο και σε εμάς. Το παράδοξο αυτό αντιμετώπιζε παλαιότερα και η ανανεωτική αριστερά: Η πολιτική επιρροή της, η δύναμη οργανωμένων πολιτικών φορέων της είναι αναντίστοιχη (επι τα χείρω) προς την απήχηση των ιδεών της. Αυτό επιτρέπει σε κάθε είδους εμπειρισμό ή καιροσκοπισμό να νοσφίζεται πρόσκαιρα δικές της θέσεις, ως κόκκους όμως μιας κατά τα άλλα νεοφιλελεύθερης ή λαϊκιστικής ατζέντας. Η αλήθεια είναι βέβαια ότι οι πολιτικές ιδεολογίες δεν είναι πατέντες κατοχυρωμένες υπέρ ορισμένου προσώπου ή φορέα. Ανήκουν πρώτα από όλα σε αυτούς που είναι σε θέση να τις εφαρμόσουν.
Εκτιμώ ότι μια προοδευτική παράταξη οφείλει να εργαστεί για την αποτροπή μιας κοινωνίας με τα δυστοπικά χαρακτηριστικά που ανέφερα προηγούμενα. Για αυτό πρέπει να ακουμπήσει δύο βασικά χαρακτηριστικά της μεταπολεμικής σοσιαλδημοκρατίας, το σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων και το δημοκρατικό-διαβουλευτικό-συναινετικό πρότυπο μεταρρυθμίσεων. Ως προς τη γεωπολιτική στρατηγική, πρέπει να έχει ένα συνεπή αλλά και κριτικό προς την ενωσιακή γραφειοκρατία, ευρωπαϊσμό. Τέλος, πρέπει να αξιοποιήσει στοιχεία τόσο από την πολιτική οικολογία, ως προς το επείγον και τις μεθόδους αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, όσο και από την Αριστερά, ως προς την κριτική της σε πτυχές της άγριας παγκοσμιοποίησης και της σύγχρονης εξέλιξης του καπιταλιστικού συστήματος, χωρίς να ασπάζεται, ως προς την κομμουνιστική ή την καλούμενη ριζοσπαστική αριστερά, ούτε λαϊκιστικές ή προβοκατόρικες πρακτικές ούτε τον χιλιασμό μιας σοσιαλιστικής οικοδόμησης με καθορισμένο τέλος και χαρακτηριστικά.
