Ενας Νέος γεωπολιτικός ρόλος για την Τουρκία; Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΙΩΑΚΕΙΜΙΔΗ

Για την Ελλάδα, που προσεγγίζει σχεδόν πάντοτε τις διεθνείς εξελίξεις μέσα από την «οπτική Τουρκία», η επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία είναι ένα ιδιαίτερα δυσάρεστο  γεγονός. Όχι απλά και μόνο γιατί ηττήθηκε η Δύση. Αλλά γιατί μια από τις χώρες που μπορεί γεωπολιτικά να βγεί  ωφελημένη  από την (επανα)κατάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν  είναι η Τουρκία. Άλλες χώρες είναι η Κίνα, η Ρωσία και βεβαίως το Πακιστάν.  Για την Κίνα ενισχύεται το αφήγημά της ότι «η ηγεμονία  της Αμερικής» τελειώνει και αυτή της Κίνας ενισχύεται. Ωστόσο  για την Ελλάδα το ενδιαφέρον εστιάζεται πρωτίστως  στο πώς επηρεάζεται η η Τουρκία από τις Αφγανικές εξελίξεις. Και μετά τις εξελίξεις αυτές η Τουρκία φαίνεται ότι μπορεί να διεκδικήσει και να κατοχυρώσει ένα νέο γεωπολιτικό ρόλο: αυτόν της «χώρας – γέφυρας» ανάμεσα στο Αφγανιστάν των Ταλιμπάν και στη Δύση, ιδιαίτερα την Ουάσιγκτον. Οι σχέσεις Τουρκίας – Ταλιμπάν περιγράφονται ως ιδιαίτερα στενές.

Οι Ταλιμπάν αναφέρονται στην Τουρκία ως «αδελφική χώρα» ενώ και η Τουρκία περιγράφει το Αφγανιστάν ως «φιλική χώρα» με την οποία διαμοιράζεται κοινές αξίες, αναφερόμενη προφανώς στην κυριαρχία του σουνιτικού Ισλάμ. Και με τη βοήθεια του Πακιστάν και του Κατάρ – στενών συμμάχων της Τουρκίας και των Ταλιμπάν – η Άγκυρα οικοδομεί προνομιακή  σχέση με το νέο καθεστώς της Καμπούλ. Παρουσιάζει δε αυτή τη σχέση ως ιδιαίτερα σημαντική και για τη Δύση και τις ΗΠΑ καθώς προσφέρει ένα δίαυλο επικοινωνίας που σε κάθε περίπτωση είναι αναγκαίος. Όθεν ο νέος ρόλος της «χώρας – γέφυρας» στην περιοχή. Από την πλευρά τους οι Ταλιμπάν προσβλέπουν στην Τουρκία για οικονομική και τεχνική βοήθεια αλλά και στη διπλωματική διαμεσολάβηση της  για την επίτευξη ορισμένων πολιτικών στόχων. Ουάσιγκτον και Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχουν   λόγους να αποθαρρύνουν την ανάληψη από την Τουρκία αυτού του νέου ρόλου. Αντίθετα μπορεί να λειτουργήσει θετικά και συνεπώς να είναι χρήσιμος. Για την Ευρωπαϊκή Ένωση ειδικότερα η Τουρκία μπορεί και πάλι να αποδειχθεί κρίσιμη χώρα για τη διαχείριση του αναμενόμενου νέου προσφυγικού/ μεταναστευτικού κύματος από το Αφγανιστάν. Αν και η Ένωση δεν πρέπει και δεν μπορεί να λειτουργήσει με την αντίληψη της «Ευρώπης φρούριο» και να κλείσει ερμητικά την πόρτα  στους Αφγανούς.   Θα πρέπει να διαμορφώσει μια ενιαία, συντονισμένη προσέγγιση για τη δίκαιη κατανομή τους  ανάμεσα στις εικοσι-επτά χώρες μέλη. Έχει ευθύνες όχι μόνο νομικές αλλά και πολιτικές απέναντί τους. 

Ο νέος ρόλος που διεκδικεί (και αναλαμβάνει;) η Τουρκία θα πρέπει να κάνει όμως την Ελλάδα να σκεφθεί. Να σκεφθεί τη συνολικότερη στρατηγική της απέναντι στην Τουρκία και να βγάλει τα αναγκαία συμπεράσματα. Να την ξανασκεφτεί και υπό το φως της πρόσφατης   στρατιωτικής συμφωνίας με τη Β. Μακεδονία ,  την διαφαινόμενη εξομάλυνση των σχέσεων με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα( ΗΑΕ) αλλά και τα νέα δεδομένα γύρω από το ρόλο των ΗΠΑ, τη κλιματική κρίση και τις κοινές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι δύο χώρες  ( πυρκαγιές, προσφυγικό/μεταναστευτικό)  και που θα είναι ολοένα και περισσότερες απ’εδώ και πέρα.  

Δημοσίευση από “ΤΑ ΝΕΑ”