Διαπιστώσεις “από μέσα” για την εξωτερική πολιτική. Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΙΩΑΚΕΙΜΙΔΗ

Το βιβλίο του πρέσβη ε.τ. πρώην γενικού γραμματέα του Υπουργείου Εξωτερικών (ΥΠΕΞ) Αρ. Αγαθοκλή με τίτλο “Το Ταξίδι ενός Έλληνα Διπλωμάτη” (εκδόσεις Παπαζήση, 2020) είναι πραγματικά ένα συναρπαστικό οδοιπορικό . Μια από τις καλύτερες απομνημονευτικές καταθέσεις πρέσβεως που δεν καταγράφει απλώς γεγονότα αλλά τολμά να προχωρήσει σε κρίσεις, διαπιστώσεις με σταράτη γλώσσα για πρόσωπα και πράγματα, κάτι που δεν συνηθίζεται από πρώην πρέσβεις. Παρά τις κάποιες ανακρίβειες , το βιβλίο προσφέρει μια “εκ των έσω” ανάλυση κυρίως της ελληνικής συμμετοχής στην Ευρωπαϊκή Ένωση και πτυχών της εξωτερικής πολιτικής και λειτουργίας του ΥΠΕΞ. Ο Αρ. Αγαθοκλής πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της διπλωματικής του διαδρομής ασχολούμενος από διάφορες θέσεις (μέχρις αυτής του Μονίμου Αντιπροσώπου) με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και στη διαδρομή αυτή κατά κάποιο τρόπο συμπορευθήκαμε, εγώ ως πρεσβευτής – σύμβουλος του ΥΠΕΞ ασχολούμενος επίσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση και ό,τι ερχόταν στην agenda της (σχέσεις με Τουρκία, Κύπρος, Βαλκάνια, κλπ.). Θέλω όμως εδώ να σταθώ σε ορισμένες καίριες διαπιστώσεις του Αγαθοκλή με σημασία για την άσκηση της εξωτερικής πολιτικής σήμερα.

1. Σχετικά με το Κυπριακό, ο Αγαθοκλής γράφει:

“Οι αδελφοί ημών Κύπριοι καλά θα κάνουν ακόμα και σήμερα να σκεφθούν αν θέλουν την ισότιμη παρουσία και πλήρη συγκατοίκηση των Τ/Κ σε ένα ενιαίο κράτος. Να μη ξεχνούμε ότι η Τουρκία απέχει δύο βήματα από την Κύπρο και να αφήσουμε τις μεγαλοστομίες περί ενιαίου αμυντικού χώρου προς άγραν ψήφων στην Ελλάδα και την Κύπρο, μια κίνηση που εν τέλει, μας εκθέτει” (σελ. 26)

2. Για την έξοδο της Ελλάδας από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ τον Αύγουστο 1974 μετά την εκδήλωση του δεύτερου Αττίλα στην Κύπρο- ένα από τα βασικά λάθη της μεταπολιτευτικής εξωτερικής πολιτικής:

“Μολονότι είναι κατανοητός ο λόγος εσωτερικής πολιτικής για τον οποίο ελήφθη αυτή η απόφαση, είναι πρόδηλο ότι δεν εσταθμίσθησαν σωστά ούτε τα πραγματικά δεδομένα, δηλ. τι πιθανότητα οφέλους είχε ένας τέτοιος “εκβιασμός” όταν το ΝΑΤΟ και οι ΗΠΑ είχαν λιγότερα να χάσουν από την Ελλάδα από μια τέτοια εξέλιξη (….). Και αναγκαστήκαμε “να γυρίσουμε στο στρατιωτικό σκέλος της Συμμαχίας κυριολεκτικά με την ουρά υπό τα σκέλη και φυσικά όχι με το προηγούμενο καθεστώς του 1974, πριν αποχωρήσουμε (σελς. 29-30). Ορισμένα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε σήμερα στο Αιγαίο με τη γείτονα προέκυψαν από τη λάθος αυτή απόφαση.

3. Για τις διαπραγματεύσεις στην ΕΕ:

“Θα πρέπει από την αρχή να βλέπεις με ποιους συμπίπτουν τα συμφέροντά σου. Όταν το διαπιστώσεις αυτό, έρχεσαι σε συνεννόηση μαζί τους και κάνεις κοινό μέτωπο, με απόλυτο συντονισμό, μέχρι το τέλος. Όποιος απομονώνεται σ αυτές τις περιπτώσεις, αυτοκτονεί. Τέλος, το έσχατο λάθος μιας μικρής χώρας είναι ο εκβιασμός” (σελ. 61). Αν το καταλάβαιναν Τσίπρας και Βαρουφάκης…

4. Για το πώς η Ελλάδα καθιερώθηκε ως ισότιμο μέλος της ΕΕ:

“Επιγραμματικά, η Ελληνική Προεδρία του 2003 ήταν το σημείο στο οποίο η Ελλάδα, από την ημέρα της ένταξής της στην ΕΕ (1.1.81) πέτυχε να θεωρηθεί πραγματικά ισότιμο μέλος πρώτης επιλογής και απέσπασε το θαυμασμό όλων” (σελ. 269).

5. Για την εγκατάλειψη του “Ελσίνκι” – των αποφάσεων δηλ. του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ( 1999) για την επίλυση των ελληνοτουρκικών προβλημάτων:

“Στο Ευρ. Συμβούλιο του Δεκεμβρίου του 2004, ο Πρωθυπουργός (σ.σ. Κ. Καραμανλής) και ο Μολυβιάτης “εποίησαν τη νήσσαν” στις Βρυξέλλες και δεν εζήτησαν την επανάληψη του περιεχομένου των Συμπερασμάτων του Ελσίνκι για τις ελληνο-τουρκικές διαφορές, ορίζοντας νέα ημερομηνία πέραν του 2004 για την επίλυση των Ε/Τ διαφορών. Εκτίμησή μου είναι ότι δεν επιθυμούσαν τη συνέχιση των επαφών με τους Τούρκους διότι εφοβούντο την ενδεχόμενη απόφαση του ΔΔΧ. Έτσι, άνοιξαν τον δρόμο για την έναρξη των διαπραγματεύσεων ΕΕ – Τουρκίας” (σελ. 282). 

Δημοσίευση από ¨ΤΑ ΝΕΑ”