Αυτή η πυρκαγιά τίνος είναι; Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΑΡΚΑΤΣΟΥΛΗ
H φαινομενικά ακατανόητη για το ευρύ κοινό έριδα περί των αρμοδιοτήτων Κράτους, Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Επιχειρήσεων Κοινής Ωφέλειας στην περίπτωση των δασικών πυρκαγιών αφορά ένα βαθύτερο ζήτημα διακυβέρνησης. Πρόκειται για το ζήτημα της αλλαγής του τρόπου διοίκησης του κράτους από υπερ-συγκεντρωτικό που είναι σήμερα, σε αποκεντρωτικό. Για να γίνει αυτό απαιτείται η μεταφορά πεδίων πολιτικής κι όχι μεμονωμένων αρμοδιοτήτων.
Η μεταφορά πεδίων πολιτικής υποχρεώνει, όμως, στη δημιουργία διαύλων επικοινωνίας μεταξύ των κεντρικών, αποκεντρωμένων και περιφερειακών φορέων που ασκούν τις αρμοδιοτήτων. Προϋποθέτει, επίσης, την ύπαρξη μιας διαβουλευτικής δημοκρατίας στην οποία οι πολίτες συζητούν και αποφασίζουν μαζί με τους εκπροσώπους τους όχι μόνον για τις αρμοδιότητες το κράτους αλλά και για τον τρόπο της δικής τους εθελοντικής συμμετοχής στην παραγωγή των αποτελεσμάτων της πολιτικής.
Δεν γνωρίζω καμία άλλη χώρα του δυτικού ημισφαιρίου στην οποία, κάθε καλοκαίρι, τα τελευταία πολλά χρόνια, γίνεται αυτή η εντελώς ιδιότυπη συζήτηση που αφορά τις «αρμοδιότητες» των δημοσίων υπηρεσιών σε σχέση με τις πυρκαγιές. Είναι μια συζήτηση την οποία ένας μη μυημένος αδυνατεί να παρακολουθήσει.
Για του λόγου το αληθές, δοκιμάστε να μεταφράστε και να δώστε νόημα στη λέξη «αρμοδιότητα» σ’ έναν μη Έλληνα. Είναι σχεδόν αδύνατο. Κι όταν αυτό συμβεί, η απορία του μεγαλώνει. Δηλαδή, σ’ αυτή τη χώρα, γιατί δεν συζητάμε τα θέματα που απασχολούν όλη την υπόλοιπη Ευρώπη και τον αναπτυγμένο κόσμο; Γιατί δεν συζητάμε, για παράδειγμα, τον τρόπο με τον οποίο θα συνεργαστούν ο δημόσιος τομέας, τα πανεπιστήμια και ο ιδιωτικός τομέας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής; Γιατί δεν αποτυπώνουμε τους ειδικότερους κινδύνους που επαπειλούν τις διάφορες περιοχές της χώρας μας, με την βοήθεια της τεχνολογίας, και δεν κατανέμουμε τους πόρους, αντίστοιχα;
Η συζήτηση στη χώρα μας έχει κολλήσει σ’ ένα προ-νεωτερικό στάδιο. Ζητούμενα δεν είναι η αποτελεσματικότητα και η αποδοτικότητα των διαφόρων επιπέδων διοίκησης η των εντεταλμένων να καταστέλλουν και να προλαβαίνουν μια πυρκαγιά. Η συζήτηση είναι «τίνος είναι η αρμοδιότητα;» προκειμένου ο «αρμόδιος» να παρέμβει για να ξεκινήσει η εφαρμογή του όποιου σχεδίου και να αποτιμηθούν τα όποια αποτελέσματά του.
Συχνά, οι κυβερνήσεις εξαγγέλλουν ένα σχέδιο για το «ξεκαθάρισμά των αρμοδιοτήτων» (βλ. σχετικά την τελευταία εξαγγελία του Πρωθυπουργού κατά την εμφάνιση της κακοκαιρίας «Μήδεια» πριν από ενάμιση χρόνο). Στην πορεία αυτό εγκαταλείπεται και ακολουθείται η πεπατημένη: Συγκέντρωση πόρων και αρμοδιοτήτων στο κέντρο με την κρατική μηχανή να είναι «πάντα έτοιμη» η «πιο έτοιμη από κάθε άλλη φορά».
Αυτό συνέβη κι αυτή τη φορά. Η δημιουργία ενός Υπουργείου για την κλιματική κρίση και την Πολιτική Προστασία συνοδεύτηκε από πολλές ελπίδες ότι όσα είχαν προβλεφθεί στον ν. 4662/20 θα μπορούσαν, εν τέλει, να εφαρμοστούν. Δυστυχώς, όμως, αυτό δεν συνέβη.
Υπό την έννοια αυτή, η μεταφορά των πεδίων πολιτικής είναι μια βαθύτατα πολιτική κι όχι τεχνική συζήτηση. Η δρομολόγησή της δεν μπορεί να γίνει παρά μόνον από πολιτικές δυνάμεις που έχουν ένα σαφές ιδεολογικό πρόσημο υπέρ της αποκέντρωσης και της αυτοδιοίκησης.
Εκ του αποτελέσματος μπορούμε να συμπεράνουμε ότι βρισκόμαστε πολύ μακριά από μια τέτοια προοπτική και, δυστυχώς, εικάζω ότι θα ζήσουμε ένα ακόμη καλοκαίρι διερωτώμενοι «τίνος είναι αυτή η πυρκαγιά;».
Αναδημοσίευση από “ieidiseis.gr”