Ακάρ ή… Mazower; (Ιστορία, Ελλάδα και Τουρκία). Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΙΩΑΚΕΙΜΙΔΗ

Αν και δεν είναι ο πλέον κατάλληλος, ο Χ. Ακάρ, υπουργός Άμυνας της Τουρκίας, μας προτρέπει με περισσή  προπαίτεια να διδαχθούμε «από την ιστορία και το 1922». Και οι δύο χώρες θα πρέπει να διδαχθούν από την ιστορία. Και από το «1922» και από το «1821» και από άλλα ιστορικά ορόσημα – σταθμούς.  Είναι σημαντικό ότι οι εορτασμοί για την επέτειο των διακοσίων χρόνων του 1821 σχεδόν ολοκληρώθηκαν με τη μετριοπάθεια που αξίζει σε μια ώριμη δημοκρατική χώρα. Χωρίς εθνικιστικές εξάρσεις (εθνικιστικές όχι πατριωτικές) και αντιτουρκικές κραυγές. Αντίθετα, έγινε μια προσπάθεια σωστής ανάγνωσης του 1821 με εξαιρετικές συνεισφορές από καταξιωμένους ιστορικούς όπως μεταξύ άλλων Θ. Βερέμης, Π. Κιτρομιλίδης, R. Beaton, M. Mazower, κ.α.  Θελήσαμε να αντλήσουμε τα σωστά μαθήματα και να διδαχθούμε. Και καλό είναι τα διδάγματα αυτά να τροφοδοτούν και την πολιτική δράση και την εξωτερική πολιτική και για τις δύο χώρες. Θα είχε ενδιαφέρον π.χ. ο Χ. Ακάρ να διδαχθεί από το 1821 διαβάζοντας όχι ότι κι ότι  αλλά το μόλις εκδοθέν έργο του Marc Mazower, The Greek Revolution, 1821 and the Making of Modern Europe (Allen Lane). Αγγλικά άλλωστε ξέρει. Θα αντλήσει χρήσιμα διδάγματα. Αλλά χρήσιμα διδάγματα έχει και για την ελληνική πλευρά. Και για το σήμερα. Στέκομαι σ’ ένα σημείο του Mazower που γράφει ότι με το 1821, εκτός από το θρίαμβο του εθνικού κράτους, «με την Ελληνική επανάσταση προέκυψε ένας νέος τρόπος σκέψης για τις διεθνείς υποθέσεις που αναμόρφωσε την Ευρώπη και επέκεινα (…). Επομένως δεν έχουμε μόνο το θρίαμβο του εθνικισμού αλλά αυτής ταύτης της ιδέας μιας διεθνώς οργανωμένης κοινωνίας κρατών…» (σελ. ΧΧΙΙ). Οι διασκέψεις που οδήγησαν στην Ελληνική ανεξαρτησία αποτέλεσαν το πρότυπο για την οργάνωση της Κοινωνίας των Εθνών και των σύγχρονων διεθνών οργανισμών (σελ. ΧΧΙΙ). 

«Νέος τρόπος σκέψης». Σήμερα θα συνεπαγόταν όχι την εργαλειοποίηση ή επίκληση της ιστορίας ως συγκάλυμα και άλλοθι για απειλές αλλά ως αφετηρία για να ξεπεράσουν οι δύο χώρες τα τραυματικά κεφάλαια της ιστορίας τους. Ακριβώς αυτή η προσέγγιση οδήγησε στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).   Ο μεγάλος ιστορικός T. Judt στο μνημειώδες έργο του “Postwar: A History of Europe Since 1945” γράφει ότι η Ευρωπαϊκή ενοποίηση οικοδομήθηκε πάνω σ’ ένα βαθμό συλλογικής λήθης, αμνησίας. Με άλλα λόγια, οι χώρες έξι αρχικά (Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Μπενελούξ) που προχώρησαν στη σύσταση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας αποφάσισαν «να ξεχάσουν» τις πληγές, τα τραύματα της ιστορίας τους για να οικοδομήσουν ένα κοινό μέλλον. Γιατί άντλησαν τα αναγκαία διδάγματα από την ιστορία τους. Αυτό οφείλουν να κάνουν Ελλάδα και Τουρκία. Να διδαχθούμε από το «1922» και «1821» όχι με την έννοια που το κάνει ο Ακάρ. Αλλά με τη λογική των  Mazower, Judt, Beaton και άλλων. Για να οικοδομήσοσυμε ένα κοινό μέλλον ειρήνης και συνεργασίας και για να λύσουμε τα προβλήματα. Όχι να τα διαιωνίσουμε…

Δημοσίευση από “ΤΑ ΝΕΑ”